Wstęp

Izolowane wady zastawki płucnej występują rzadko. Zwężenie zastawki prawego ujścia tętniczego jest prawie zawsze wadą wrodzoną. Niedomykalność zastawki płucnej jest stosunkowo częstym powikłaniem przezskórnych korekcji stenozy płucnej oraz operacji naprawczych tetralogii Fallota. Niedomykalność płucna jest dobrze tolerowana w okresie dzieciństwa, jednak długotrwała wada upośledza czynność prawej komory i może prowadzić do złośliwych arytmii komorowych oraz do wzrostu częstości przypadków nagłej śmierci sercowej w wieku późniejszym. Rozwój nowoczesnych technik obrazowania (echokardiografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) umożliwił precyzyjne zobrazowanie struktury i funkcji zastawki. Dokonał się również postęp w zakresie przezskórnych i chirurgicznych metod naprawczych, które umożliwiają korekcję wady zastawki płucnej i zapobieganie niewydolności prawej komory.

Budowa zastawki płucnej

Zastawka pnia płucnego znajduje się na granicy stożka tętniczego i pnia płucnego. Prawidłowo zbudowana jest z trzech płatków: przedniego, prawego (tylnego) i lewego. Płatki mają kształt kieszonki bądź półksiężyca. Płatki półksiężycowate są przymocowane do wewnętrznej ściany tętnicy na podobieństwo gniazd jaskółczych. Wolny brzeg płatków jest pośrodku zgrubiały (zgrubienia te noszą nazwę grudek płatków półksiężycowatych). Te trzy grudki stykają się gdy zastawka jest zamknięta i uszczelniają ją. Obwodowe krawędzie płatków są przymocowane do pierścienia włóknistego szkieletu serca, a środkowe pozostają wolne. Wolny brzeg płatków jest zwrócony w kierunku płuc i odstaje nieco od pnia płucnego.

Czynność zastawki płucnej

Zastawka płucna pozwala na jednokierunkowy przepływ krwi z prawej komory do tętnicy płucnej i zapobiega jej powrotowi do komory podczas rozkurczu. Ruch płatków odbywa się biernie pod naporem strumienia krwi. Wypływająca z prawej komory krew odchyla płatki w kierunku ścian tętnicy płucnej i powoduje otwarcie zastawki. W czasie rozkurczu komory prawej cofająca się krew wypełnia kieszenie płatków, które rozkładają się biernie i zamykają zastawkę.

Zwężenie zastawki płucnej

Definicja

Zwężenie zastawki płucnej (stenoza płucna) to zastawkowa wada serca powodująca utrudnienie odpływu krwi z prawej komory w trakcie skurczu.

Epidemiologia

Zwężenie zastawki płucnej zdarza się rzadko i prawie zawsze jest wadą wrodzoną. Występuje u 8% chorych z wadami wrodzonymi. Sporadycznie zdarza się nabyte zwężenie organiczne bądź czynnościowe. Częściej występuje u mężczyzn.