Wstęp

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa jest bardziej czuła i swoista w wykrywaniu niedokrwienia mięśnia sercowego niż spoczynkowe EKG. Powszechna dostępność i relatywnie niski koszt sprawiają, że jest badaniem z wyboru w rozpoznawaniu niedokrwienia indukowanego wysiłkiem na bieżni ruchomej lub na cykloergometrze (ryc. 1).

Próbę wysiłkową przeprowadza się nie tylko w celu identyfikacji niedokrwienia mięśnia sercowego. Coraz częściej wykorzystuje się ją do oceny wydolności układu sercowo-naczyniowego u chorych z niewydolnością serca oraz oceny znaczenia klinicznego zaburzeń rytmu serca.

Przestrzeganie wskazań i przeciwwskazań do badania poprawia bezpieczeństwo i zwiększa wartość wyników. Próbę przerywa się, biorąc pod uwagę kryteria kliniczne i elektrokardiograficzne. Najważniejszym kryterium klinicznym jest wystąpienie bólu dławicowego, natomiast elektrokardiograficznym – istotnego obniżenia odcinka ST. Ważne są również: zmęczenie, duszność, przyspieszenie tętna, zmiany ciśnienia tętniczego, chromanie przestankowe oraz obciążenie, przy którym pojawiły się objawy. Równoczesne badanie ergospirometryczne umożliwia analizę składu wydychanego powietrza oraz wyznaczenie wartości maksymalnego pochłaniania tlenu.

Wpływ wysiłku fizycznego na układ krążenia

W warunkach fizjologicznych zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen jest zaspokajane przez mechanizmy autoregulacji krążenia wieńcowego. Podaż tlenu jest iloczynem przepływu wieńcowego i ekstrakcji tlenu (o której świadczy różnica stężenia tlenu we krwi tętniczej i żylnej). O zapotrzebowaniu mięśnia sercowego na tlen decydują:

• częstość rytmu serca
• kurczliwość mięśnia sercowego
• ciśnienie w lewej komorze
• masa mięśnia lewej komory.

Niedotlenienie wysiłkowe

Czynniki te ulegają zmianie pod wpływem obciążenia fizycznego lub emocjonalnego: towarzyszące pobudzenie układu adrenergicznego powoduje przyspieszenie częstości rytmu serca, wzrost kurczliwości mięśnia sercowego i ciśnienia tętniczego krwi. Jeżeli wzrastające zapotrzebowanie na tlen przewyższy jego podaż, pojawia się niedotlenienie. Powstaje ono tym łatwiej, im silniej zwężone jest naczynie wieńcowe i słabiej rozwinięte krążenie oboczne. Do niedotlenienia może też dojść w wyniku skurczu naczynia. Niedotlenienie stanowi podstawę rozpoznania choroby niedokrwiennej serca.

Wpływ wysiłku na wychwyt tlenu

Podczas wysiłku zwiększa się wychwyt tlenu (aby sprostać zwiększonemu zapotrzebowaniu metabolicznemu). Zdolność do powiększania dopływu tlenu nie jest jednak nieograniczona – moment, w którym dalszy wzrost w dowozie tlenu nie jest możliwy, odpowia...