Wstęp

Ostra niewydolność serca (ONS) jest stanem naglącym. Mimo że traktuje się ją jako osobną jednostkę chorobową, jest de facto objawem, którego przyczyny mogą być bardzo różne. Identyfikacja przyczyn ostrej niewydolności serca ma duże znaczenie, ponieważ rokowanie u osób leczonych przyczynowo jest lepsze, niż gdy leczone są wyłącznie objawowo.

ONS z powodu upośledzenia perfuzji w następstwie małego rzutu serca i wskutek aktywacji neurohormonalnej powoduje wtórne upośledzenie funkcji nerek, wątroby i układu oddechowego.

Zgodnie z obowiązującym podziałem opartym na obrazie klinicznym wyróżnia się niewydolność serca de novo, przejściową i przewlekłą.

Definicja

Według Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego ostra niewydolność serca to stan, w którym nagle lub gwałtownie nasilają się objawy podmiotowe i przedmiotowe niewydolności serca, co zmusza do podjęcia pilnego leczenia. Epizod ostrej niewydolności serca może stanowić zaostrzenie uprzednio rozpoznanej przewlekłej niewydolności serca bądź pojawić się de novo.

Epidemiologia

Inaczej niż w przypadku przewlekłej niewydolności serca, nie ma dokładnych danych epidemiologicznych dotyczących ONS. Ale ponieważ na niewydolność serca cierpi ok. 2% populacji i jest ona przyczyną 5% hospitalizacji osób >65 r.ż., a ONS jest często pierwszym (albo towarzyszącym) objawem wielu chorób układu krążenia, można przyjąć, że w ciągu roku występuje u nawet 100 tys. chorych. Rokowanie chorych hospitalizowanych z powodu ostrej niewydolności serca jest poważne, 60-70% umiera w ciągu 5 lat od rozpoznania. Leczenie niewydolności serca jest kosztowne i znacznie obciąża system opieki zdrowotnej.

Patofizjologia

Patofizjologia ONS jest złożona i nie do końca poznana. Zależy od choroby podstawowej i od przyczyny, która wielokrotnie jest niejednorodna (tab. 1).

Często ONS pojawia się w wyniku dekompensacji wcześniej rozpoznanej przewlekłej niewydolności serca, która może być spowodowana progresją choroby, dołączeniem się innej przyczyny upośledzającej wydolność mięśnia sercowego lub nieprzestrzeganiem zaleceń leczenia.

Postacie kliniczne

Podział ostrej niewydolności serca jest dość umowny. Wyróżnia się sześć grup chorych:

• z ostrym zespołem wieńcowym
• z nadciśnieniem tętniczym
• w obrzęku płuc
• we wstrząsie kardiogennym
• z izolowaną prawokomorową niewydolnością serca
• z zaostrzeniem przewlekłej niewydolności serca.

Diagnostyka

Ostateczne rozpoznanie ostrej niewydolności serca powinno być oparte na dokładnym badaniu podmiotowym, przedmiotowym oraz wnikliwej analizie badań dodatkowych. Pamiętać jednak należy, że ONS jest tylko opisem pewnego stanu klinicznego, rozpoznanie...