Wstęp

Przez wiele lat jedynym w praktyce klinicznej wykładnikiem niedokrwienia mięśnia sercowego był ból wieńcowy i zmiany w EKG. Obecnie bardziej miarodajnym ekwiwalentem niedokrwienia są zaburzenia kurczliwości mięśnia sercowego, które można wykryć w badaniu echokardiograficznym. Do standardowego elektrokardiograficznego testu wysiłkowego dołączyła więc nieinwazyjna echokardiografia obciążeniowa (stress echo). Standardowo w tym celu wykonuje się dwuwymiarowe badanie echokardiograficzne w połączeniu z obciążeniem wysiłkowym, farmakologicznym (dobutamina, dipirydamol) lub szybką stymulacją elektryczną. Dokładność tego badania w wykrywaniu choroby wieńcowej jest większa niż testu elektrokardiograficznego. Echokardiografia obciążeniowa służy także do oceny rokowania w przewlekłej chorobie wieńcowej, po zawale mięśnia sercowego, przed dużym zabiegiem chirurgicznym oraz w przewidywaniu poprawy funkcji uszkodzonej lewej komory po rewaskularyzacji. Dostarcza też cennych informacji o warunkach hemodynamicznych u osoby z wadą zastawkową serca.

Rys historyczny

Echokardiografię obciążeniową stosuje się do wykrywania zaburzeń kurczliwości lewej komory (jako markera niedokrwienia mięśnia sercowego) już od ponad 25 lat. Początki jej wykorzystania w praktyce klinicznej sięgają 1979 r., kiedy Wann opisał echokardiografię wysiłkową. W 1984 r. Chapman i Iliceto opisali test ze stymulacją przezprzełykową, w 1985 r. Picano opisał badanie z dipirydamolem, a Berthe w 1986 r. z dobutaminą. Pierwsze próby wykorzystania stałej stymulacji w echokardiograficznej próbie obciążeniowej przedstawił Benchimol w 1999 r. Jako pierwsi jednak, już w 1935 r., Tennant i Wiggers wykazali eksperymentalnie wpływ zamknięcia tętnicy wieńcowej na kurczliwość mięśnia sercowego.

Podstawy metody

Obciążenie wysiłkiem, farmakologiczne lub stymulacją powoduje u zdrowej osoby uogólnioną poprawę kurczliwości (w echokardiografii wyrażającą się większym dośrodkowym przemieszczaniem wsierdzia i nasileniem skurczowego przyrostu grubości ścian lewej komory, wzrostem frakcji wyrzutowej (EF) i redukcją wymiarów lewej komory w skurczu) (tab. 1). Niedokrwienie mięśnia sercowego manifestuje się w echokardiografii obciążeniowej nowymi zaburzeniami kurczliwości lub nasileniem zaburzeń występujących w spoczynku, powiększeniem wymiarów lewej komory lub zmniejszeniem frakcji wyrzutowej.

Zaburzenia kurczliwości na szczycie obciążenia są spowodowane niedostateczną w stosunku do zapotrzebowania podażą tlenu, wynikającą z istotnego ograniczenia możliwości wzrostu przepływu wieńcowego (zwykle pojawiają się, gdy dojdzie do zwężenia tęt...