Wstęp

Technikę badania układu naczyniowego drogą bezpośredniego podania jodowego środka cieniującego zapoczątkował w 1929 r. W. Forssman, który wprowadził cewnik naczyniowy przez żyłę łokciową i sam na sobie wykonał pierwszą angiokardiografię. Dzięki opracowaniu przez Seldingera w latach 50. ub.w. techniki przezskórnego cewnikowania naczyń badanie angiograficzne upowszechniło się i do dziś jest złotym standardem w diagnostyce patologii naczyniowych.

Wyposażenie pracowni naczyniowej

Cyfrowy aparat angiograficzny

Stanowi podstawowe wyposażenie współczesnej pracowni (ryc. 1). Źródłem promieniowania jest klasyczna lampa rentgenowska o wysokiej pojemności cieplnej, zamontowana na wysięgniku zwanym ramieniem C. Na przeciwległym krańcu znajduje się panel detektorowy składający się z zespołu punktowych czytników promieniowania rentgenowskiego. Zebrane z detektorów dane przetwarzane są na obraz angiograficzny, zbliżony do uzyskiwanych dawniej na kliszy rentgenowskiej obrazów bezpośrednich.

W codziennej praktyce stosuje się aparaty umożliwiające akwizycję w ciągu sekundy 1-25 zdjęć. Panel detektorowy do badania naczyń obwodowych obejmuje powierzchnię 40 × 40 cm. W aparatach do diagnostyki neuroradiologicznej panele są mniejsze, ale często używa się aparatów dwulampowych z dwoma panelami dla szybszej akwizycji danych.

Niezbędne elementy aparatu

Aparat musi być wyposażony w funkcję road-map oraz skopię pulsacyjną (oszczędnościową). Funkcje te ułatwiają i czynią bezpieczniejszymi zabiegi wewnątrznaczyniowe, które przeprowadza się pod kontrolą fluoroskopii.

Funkcja road-map umożliwia zapamiętywanie obrazu angiograficznego na monitorze fluoroskopowym, na którym lekarz obserwuje ruchy cewników i prowadników. Obserwowanie narzędzi na tle zapamiętanego obrazu angiograficznego znacznie ułatwia implantację stentów czy cewnikowanie tętniaków. Współczesne aparaty mogą zapamiętywać kilka wybranych projekcji i dają możliwość korekcji położenia, nawet przy przypadkowym przemieszczeniu stołu.

Aparaty z reguły wyposażone są w 2-3 monitory. Pierwszy służy do podglądu fluoroskopowego bieżących czynności oraz do podglądu road-map. Drugi wykorzystywany jest do przesłania zapamiętanych referencyjnych obrazów angiograficznych. Na trzecim można przywołać obrazy z innych pracowni, np. wcześniejszą tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Jeśli urządzenia są sprzężone, można równolegle obserwować ultrasonografię wewnątrznaczyniową.

Niezbędny jest przezierny stół z ruchomym, poruszającym się płynnie blatem, o dużym zakresie ruchów. Dawniej stosowano systemy, w których stół poruszał się skokowo a system lampa-wzmacniacz był nieruchomy (lub na odwrót). Obecnie wzajemna mobilnoś...