Wstęp

Ostra niewydolność wątroby (ONW) jest szybko postępującym schorzeniem wątroby, wywoływanym przez różne czynniki i obarczonym złym rokowaniem. Pacjenci najczęściej wymagają leczenia na oddziale intensywnej terapii, głównie ze względu na szybko rozwijające się groźne zaburzenia metaboliczne (np. hipoglikemię, kwasicę, hiperamonemię), prowadzące do odwracalnych (encefalopatia) lub nieodwracalnych (spowodowanych długotrwałą hipoglikemią) zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego. W rozdziale przedstawiono zagadnienia związane z patogenezą, obrazem klinicznym i leczeniem ostrej niewydolności wątroby.

Definicja

Ostra (piorunująca) niewydolność wątroby to zespół objawów klinicznych i odchyleń w badaniach biochemicznych związany z szybko postępującą niewydolnością tego narządu u pacjenta, u którego nie występowały wcześniej objawy przewlekłej choroby wątroby. Zgodnie z definicją Treya i Davidsona z 1970 r. ostrą niewydolność wątroby należy rozpoznać, gdy do rozwoju encefalopatii wątrobowej dochodzi w okresie nie dłuższym niż 8 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów choroby (głównie żółtaczki).

W praktyce klinicznej niektóre jednostki chorobowe, np. ostra choroba Wilsona, ostre wirusowe zapalenie wątroby lub ostre autoimmunologiczne zapalenie wątroby, oznaczają często zaostrzenie przewlekłej choroby wątroby, której wcześniej nie rozpoznano. Taką sytuację określa się angielskim mianem „acute-on-chronic”.

Podział kliniczny

W zależności od dynamiki rozwoju zmian chorobowych wyróżnia się:

• nadostrą niewydolność wątroby, w której czas od wystąpienia żółtaczki do pojawienia się encefalopatii nie przekracza 7 dni
• ostrą niewydolność wątroby, gdy okres ten wynosi od 8 do 28 dni
• podostrą niewydolność wątroby, gdy okres ten wynosi od 29 dni do 12 tygodni.

Epidemiologia

Nie opublikowano wiarygodnych prac na temat epidemiologii ostrej niewydolności wątroby. Wynika to m.in. z tego, że międzynarodowa klasyfikacja chorób (ICD-9) nie zawierała kodu dla ostrej niewydolności wątroby. Nie ma też dobrze udokumentowanych danych na temat występowania ostrej niewydolności wątroby w Polsce. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych dochodzi rocznie do około 2000 zachorowań na ostrą niewydolność wątroby, a choroba jest w ciągu roku przyczyną 3,5 zgonów na milion mieszkańców. Z powodu ostrej niewydolności wątroby wykonuje się ok. 6% przeszczepień wątroby w USA i ok. 9% w Europie.

Przyczyny

Zatrucie paracetamolem

Najczęstszą przyczyną ostrej niewydolności wątroby w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych jest uszkodzenie wątroby spowodowane paracetamolem (w Wielkiej Brytanii paracetamol odpowiada za około 60% przypadków ostrej niewydolności wątroby, a w ...