Wypadanie odbytnicy
Radzisław Trzciński, Adam Dziki
Wstęp
Wypadanie odbytnicy jest chorobą, która była znana już w starożytności. Po raz pierwszy opisano ją w papirusie Ebersa, datowanym na około 1500 r. p.n.e.
Frederick Salmon, założyciel Szpitala św. Marka w Londynie, w 1831 r. wydał monografię poświęconą wypadaniu odbytnicy, opartą na doświadczeniu klinicznym. Opisał w niej czynniki biorące udział w etiopatogenezie tej choroby:
- konstytucjonalne, takie jak
- zaparcia
- biegunki
- dieta ubogoresztkowa
- miejscowe
- „kurczenie się” odbytnicy
- „skracanie się” odbytnicy
- zwężenie odbytnicy powodujące zaparcia
- nadmierne napięcie mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu.
Salmon zwrócił uwagę, że niektóre z tych czynników są przeciwstawne (np. zaparcia i biegunki, zbyt silne i zbyt słabe napięcie mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu).
Wśród zaleceń terapeutycznych proponowanych przez Salmona były:
- stosowanie lewatywy
- przystawianie pijawek w okolicę ujścia odbytu
- rozdzielanie włókien nadmiernie napiętego mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu
- wycięcie wypadniętego fragmentu odbytnicy (autor skonstruował specjalne narzędzia służące wykonywaniu tej operacji).
Na początku XX w. zaczęto poznawać patofizjologię wypadania odbytnicy i zaproponowano nowe rozwiązania chirurgiczne. Nadal jednak nie rozstrzygnięto wielu zagadnień. W 1972 r. jeden z najbardziej znanych chirurgów, H.E. Lockhart-Mummery, powiedział: „Ciekawe, że wciąż mało wiemy na temat przyczyn tak powszechnej choroby, jaką jest wypadanie odbytnicy”.
Definicja
Wypadaniem odbytnicy określa się wypadanie poza odbyt jednej lub wszystkich warstw ściany jelita grubego.
Rodzaje wypadania odbytnicy
W zależności od zakresu
Wyróżnia się:
- całkowite wypadanie odbytnicy, tzw. pełnościenne (procidentia) lub ukryte (preprolapse), powstaje z reguły na skutek nieumocowania odbytnicy do kości krzyżowej; odbytnica zagina się i tworzy zastawkę utrudniającą wypróżnienie
- częściowe wypadanie odbytnicy, polegające na wypadaniu jedynie błony śluzowej (wypadanie odbytu).