Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Gastroenterologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Nabyte przepukliny jamy brzusznej

Tomasz Skoczylas, Grzegorz Wallner

Wstęp

Przepukliną brzuszną nazywamy nieprawidłowe przemieszczenie zawartości jamy brzusznej przez nabyte lub naturalne otwory w powłokach jamy brzusznej. Początkowo zwykle nie powoduje ona istotnych objawów, poza uwypukleniem w ścianie brzucha. Z czasem może się powiększać albo więznąć, i wymaga leczenia operacyjnego – planowego lub w trybie pilnym. Odpowiednio leczona przepuklina rokuje dobrze; zaniedbana lub powikłana może nawet zagrażać życiu.

Terminologia i klasyfikacja

Rodzaje przepuklin

Wyróżniamy dwa rodzaje przepuklin:

  • przepuklina prawdziwa – dochodzi w niej do uwypuklenia otrzewnej przez otwory w jamie otrzewnej
  • przepuklina rzekoma – do przemieszczenia trzewi dochodzi na skutek uszkodzenia powłok jamy brzusznej.

Składniki przepukliny

Każda prawdziwa przepuklina składa się z następujących elementów, takich jak:

  • wrota przepuklinowe – to otwór, ubytek w ścianie jamy brzusznej, przez który otrzewna ścienna przedostaje się na zewnątrz, do tkanki podskórnej
  • worek przepuklinowy – to otrzewna ścienna przemieszczona przez wrota przepuklinowe
  • zawartość przepukliny – stanowią narządy jamy brzusznej przemieszczające się do worka przepuklinowego; najczęściej są to narządy o dużej ruchomości: jelito cienkie, okrężnica esowata, sieć większa.

Ruchomość przepukliny

Przepuklina odprowadzalna

Początkowo przepuklina objawia się jako okresowe uwypuklanie powłok podczas działania tłoczni brzusznej. W tej fazie jest to przepuklina odprowadzalna – zawartość przepukliny cofa się do jamy brzusznej, gdy chory znajduje się w pozycji leżącej lub pod wpływem ucisku.

Przepuklina nieodprowadzalna

Z czasem zapalenie worka przepuklinowego może doprowadzić do wytworzenia zrostów otrzewnowych pomiędzy workiem przepuklinowym a zawartością przepukliny. Wtedy obserwuje się stałe uwypuklenie powłok jamy brzusznej w rzucie wrót przepuklinowych. Jest to przepuklina nieodprowadzalna.

Przepuklina uwięźnięta

W skutek gwałtownego zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej, np. podczas nagłego wysiłku, może dojść do uwięźnięcia przepukliny. Z przepukliną uwięźniętą mamy do czynienia wtedy, gdy dochodzi do nagłego przemieszczenia narządów jamy brzusznej do worka przepuklinowego i nie mają one możliwości powrotu. Pod wpływem ucisku lub skrętu naczyń dochodzi do zaburzeń ukrwienia zagrażających martwicą, perforacją lub niedrożnością.

Lokalizacja przepukliny

Najczęściej tworzą się przepukliny pachwinowe, udowe, pępkowe i pooperacyjne.

Przepukliny pachwinowe

Definicja

Przepuklina pachwinowa to uwypuklenie otrzewnej tuż powyżej więzadła pachwinowego. Wrotami tej przepukliny jest pierścień pachwinowy głęboki lub osłabiona powięź poprzeczna stanowiąca tylną ścianę kanału pachwinowego.