Wstęp

Przepukliną brzuszną nazywamy nieprawidłowe przemieszczenie zawartości jamy brzusznej przez nabyte lub naturalne otwory w powłokach jamy brzusznej. Początkowo zwykle nie powoduje ona istotnych objawów, poza uwypukleniem w ścianie brzucha. Z czasem może się powiększać albo więznąć, i wymaga leczenia operacyjnego – planowego lub w trybie pilnym. Odpowiednio leczona przepuklina rokuje dobrze; zaniedbana lub powikłana może nawet zagrażać życiu.

Terminologia i klasyfikacja

Rodzaje przepuklin

Wyróżniamy dwa rodzaje przepuklin:

• przepuklina prawdziwa – dochodzi w niej do uwypuklenia otrzewnej przez otwory w jamie otrzewnej
• przepuklina rzekoma – do przemieszczenia trzewi dochodzi na skutek uszkodzenia powłok jamy brzusznej.

Składniki przepukliny

Każda prawdziwa przepuklina składa się z następujących elementów, takich jak:

• wrota przepuklinowe – to otwór, ubytek w ścianie jamy brzusznej, przez który otrzewna ścienna przedostaje się na zewnątrz, do tkanki podskórnej
• worek przepuklinowy – to otrzewna ścienna przemieszczona przez wrota przepuklinowe
• zawartość przepukliny – stanowią narządy jamy brzusznej przemieszczające się do worka przepuklinowego; najczęściej są to narządy o dużej ruchomości: jelito cienkie, okrężnica esowata, sieć większa.

Ruchomość przepukliny

Przepuklina odprowadzalna

Początkowo przepuklina objawia się jako okresowe uwypuklanie powłok podczas działania tłoczni brzusznej. W tej fazie jest to przepuklina odprowadzalna – zawartość przepukliny cofa się do jamy brzusznej, gdy chory znajduje się w pozycji leżącej lub pod wpływem ucisku.

Przepuklina nieodprowadzalna

Z czasem zapalenie worka przepuklinowego może doprowadzić do wytworzenia zrostów otrzewnowych pomiędzy workiem przepuklinowym a zawartością przepukliny. Wtedy obserwuje się stałe uwypuklenie powłok jamy brzusznej w rzucie wrót przepuklinowych. Jest to przepuklina nieodprowadzalna.

Przepuklina uwięźnięta

W skutek gwałtownego zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej, np. podczas nagłego wysiłku, może dojść do uwięźnięcia przepukliny. Z przepukliną uwięźniętą mamy do czynienia wtedy, gdy dochodzi do nagłego przemieszczenia narządów jamy brzusznej do worka przepuklinowego i nie mają one możliwości powrotu. Pod wpływem ucisku lub skrętu naczyń dochodzi do zaburzeń ukrwienia zagrażających martwicą, perforacją lub niedrożnością.

Lokalizacja przepukliny

Najczęściej tworzą się przepukliny pachwinowe, udowe, pępkowe i pooperacyjne.

Przepukliny pachwinowe

Definicja

Przepuklina pachwinowa to uwypuklenie otrzewnej tuż powyżej więzadła pachwinowego. Wrotami tej przepukliny jest pierścień pachwinowy głęboki lub osłabiona powięź poprzeczna stanowiąca tylną ścianę kanału pachwinowego.