Budowa i czynność jelita grubego
Jolanta Majka, Tomasz Brzozowski
Budowa jelita grubego
Odcinki
Jelito grube ma długość 90-150 cm i dzieli się na:
- kątnicę
- okrężnicę wstępującą
- poprzecznicę
- okrężnicę zstępującą
- esicę
- odbytnicę.
Budowa ściany
Ściana jelita grubego jest – podobnie jak jelita cienkiego – zbudowana z dwóch warstw mięśniówki gładkiej: wewnętrznej okrężnej i zewnętrznej podłużnej. Ta ostatnia nie jest ciągła, włókna skupione są przede wszystkim w trzech pasmach (taśmach okrężnicy), które na odcinku odbytniczym schodzą się, i tam dopiero tworzą warstwę ciągłą.
Unerwienie
Unerwienie przywspółczulne proksymalnego odcinka okrężnicy (do zgięcia śledzionowego) pochodzi z nerwów błędnych, a dystalnego odcinka – z ośrodków krzyżowych rdzenia kręgowego (drogą nerwów miednicznych). Skutkiem pobudzenia układu przywspółczulnego są przetrwałe skurcze odcinkowe w części proksymalnej i nasilone skurcze propulsywne w części zstępującej.
Unerwienie współczulne jelita grubego pochodzi z górnych i dolnych splotów trzewnych i podbrzusznych. Ich aktywacja hamuje aktywność motoryczną jelita grubego.
Zwieracze odbytu
W dystalnym odcinku jelita grubego znajdują się dwa zwieracze odbytu:
- wewnętrzny, utworzony przez warstwę okrężną mięśniówki gładkiej kanału odbytu
- zewnętrzny, utworzony przez mięsień poprzecznie prążkowany.
Aktywność skurczową zwieracza wewnętrznego kontrolują włókna nerwowe układu autonomicznego, a zwieracza zewnętrznego – włókna somatyczne nerwów sromowych. Taka organizacja kontroli skurczów zwieraczy umożliwia regulację aktywności zwieraczy zarówno na drodze odruchowej, jak i dowolnej.