Wstęp

Nowotwory pierwotne żołądka dzielimy na:

• łagodne
• potencjalnie złośliwe
• złośliwe.

Najczęstszym nowotworem złośliwym jest rak, stanowiący ok. 90% zmian, kolejnym jest chłoniak. Potencjalnie złośliwe nowotwory podścieliskowe (stromalne) i neuroendokrynne żołądka (dawniej nazywane rakowiakami) stanowią heterogenną grupę zmian o zróżnicowanym przebiegu klinicznym. Nowotwory te na początkowym etapie rozwoju mają charakter łagodny i tylko część tych guzów osiąga większe rozmiary (średnica >2 cm), z czym często wiąże się złośliwienie; szacuje się, że charakter złośliwy ma 20-30% nowotworów podścieliskowych. Do najczęstszych nowotworów łagodnych należą tłuszczak, mięśniak i guzy wywodzące się z tkanki nerwowej.

Mimo spadku zachorowalności i rozwoju metod diagnostycznych i terapeutycznych rak żołądka nadal stanowi poważny problem kliniczny w skali Polski i świata. W większości krajów jest późno rozpoznawany, a 5 lat przeżywa zaledwie 20% chorych.

Klasyfikacja

Klasyfikację nowotworów żołądka przedstawia tabela 1.

Rak żołądka

Epidemiologia

Rak żołądka należy do najczęstszych nowotworów złośliwych na świecie. Jest rozpoznawany u ponad 800 000 osób rocznie (10% wszystkich nowotworów) i jest drugą pod względem częstości przyczyną zgonów z powodu nowotworów (ok. 650 000 rocznie). Ponad 60% nowych przypadków rozpoznawanych jest w krajach rozwijających się.

Do państw o najwyższym współczynniku zapadalności na raka żołądka należą Japonia i Korea. Wysoka jest liczba zachorowań na Węgrzech, w Chinach, Kolumbii i Chile. Ryzyko zachorowania na raka żołądka zmniejsza się w kolejnych pokoleniach imigrantów z krajów o wysokim współczynniku zapadalności do miejsc o niskim ryzyku.

W Polsce zapadalność na ten nowotwór jest wysoka i wg Krajowego Rejestru Nowotworów wynosi dla mężczyzn 18,7/100 000, a dla kobiet 9,5/100 000. W naszym kraju na raka żołądka umiera rocznie blisko 5500 osób.

W Japonii, USA oraz w większości krajów Europy Zachodniej obserwuje się stały spadek liczby zachorowań na ten rodzaj nowotworu. Trend spadkowy widoczny jest zwłaszcza w populacji po 50 r.ż. i dotyczy lokalizacji w trzonie i dystalnej części żołądka. Jednocześnie notowany jest wzrost zachorowań w grupie osób młodych, przed 35 r.ż., przede wszystkim u mężczyzn, a dotyczy zmian zlokalizowanych w części proksymalnej żołądka i w połączeniu przełykowo-żołądkowym, co może mieć związek z otyłością i chorobą refluksową.

Średnia wieku chorych na raka żołądka to 60 lat. Chorzy do 40 r.ż. stanowią niespełna 10%. Nowotwór może występować u dzieci i młodzieży. U ok. 6% chorych rozpoznaje się drugi nowotwór pierwotny, najczęściej jelita lub sutka.