Wstęp

Guzki krwawnicze (zwane hemoroidami) często są przyczyną dolegliwości. W praktyce proktologicznej są najczęstszym powodem skarg pacjentów i leczenia zachowawczego lub chirurgicznego.

Budowa

Guzki krwawnicze są elementem prawidłowych struktur kanału odbytu. Mają budowę jamistą. Zawierają liczne połączenia tętniczo-żylne. Ukrwienie guzków krwawniczych w górnej części pochodzi od tętnic odbytniczych górnych. Środkowa część ukrwiona jest przez tętnice odbytnicze środkowe, natomiast dolna część przez tętnice odbytnicze dolne (stanowiące odgałęzienia tętnic sromowych). Krew żylna odprowadzana jest przez układ żyły wrotnej.

Guzki krwawnicze dzieli się na:

• zewnętrzne, położone poniżej linii grzebieniastej; ich zewnętrzną warstwę stanowi anoderma; najczęściej przybierają barwę siną (ciemną) i towarzyszy im obrzęk
• wewnętrzne, położone powyżej linii grzebieniastej; ich zewnętrzną warstwę stanowi nabłonek walcowaty i przejściowy.

Funkcje

Rola guzków krwawniczych od dawna pozostaje zagadką. Są przypuszczenia, że mają udział w mechanizmie trzymania stolca i gazów: 15-20% ciśnienia spoczynkowego w kanale odbytu zawdzięczamy guzkom, w ich obrębie znajdują się liczne zakończenia nerwowe pozwalające kontrolować wypełnienie bańki odbytnicy kałem bądź gazami.

Choroba hemoroidalna – definicja

Choroba hemoroidalna oznacza stan zapalny lub powiększenie się guzków krwawniczych na tyle, że mogą wypadać na zewnątrz odbytu.

Epidemiologia

Połowa populacji po 50 r.ż. odczuwa dolegliwości wywołane przez guzki krwawnicze. Szczyt zachorowań przypada na 60-70 r.ż.

Choroba hemoroidalna częsta jest u kobiet ciężarnych w wyniku poszerzenia naczyń żylnych i wzrostu ciśnienia spowodowanego uciskiem płodu na miednicę. Poszerzeniu naczyń sprzyja też ciśnienie wywierane podczas porodu. Dolegliwości są zazwyczaj przejściowe, po porodzie ustępują szybko i samoistnie.

Objawy choroby hemoroidalnej częściej zgłaszają mężczyźni.

Czynniki ryzyka

Głównym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi choroby hemoroidalnej są przewlekłe zaparcia i niewłaściwa dieta. Inne czynniki ryzyka choroby wymienia tabela 1.

Czasem dolegliwości są związane z wykonywaniem pewnych zawodów (kierowcy) i uprawianiem dyscyplin sportowych wymagających utrzymywania wymuszonej pozycji ciała (kolarstwo, jazda konna).

Patofizjologia

Wiele teorii wyjaśnia chorobę hemoroidalną, a do najpopularniejszych należą:

• teoria hemodynamiczna
• teoria mechaniczna.

Teoria hemodynamiczna

Według teorii hemodynamicznej choroba hemoroidalna spowodowana jest utrudnionym odpływem krwi żylnej z guzków krwawniczych, w wyniku czego dochodzi do obrzęku błony śluzowej, jej pękania i krwawienia, poszerzenia naczyń żylnych okolicy odbytu, zas...