Układ pokarmowy w chorobach gruczołów wydzielania wewnętrznego
Andrzej Dąbrowski
Choroby tarczycy
Czynnościowe choroby tarczycy
Wstęp
Czynnościowym chorobom tarczycy mogą towarzyszyć objawy ze strony układu pokarmowego. Nie ustalono dotąd ogólnej częstości ich występowania. Są one zwykle następstwem zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego (niekiedy mylnie się je rozpoznaje jako zespół jelita nadwrażliwego) lub nieprawidłowego czasu przemieszczania się treści pokarmowej.
Nadczynność tarczycy
Epidemiologia
Objawy ze strony przewodu pokarmowego występują u 30-50% chorych z nadczynnością tarczycy.
Patomechanizm
Mechanizm powstawania zaburzeń ze strony układu pokarmowego w przebiegu nadczynności tarczycy nie został w pełni wyjaśniony. Być może odgrywa w nim rolę działanie hormonów tarczycy i katecholamin.
Objawy
Objawami ze strony układu pokarmowego obserwowanymi u chorych z nadczynnością tarczycy są:
- częstsze wypróżnienia lub biegunka
- ból i uczucie pełności w nadbrzuszu
- puste odbijanie
- nudności i wymioty, rzadko uporczywe
- zaburzenia połykania (w przebiegu tyreotoksykozy) w fazie ustno-gardłowej lub przełykowej, wywołane mechanicznym uciskiem przez wole lub zaburzeniami regulacji neurohormonalnej.
Leczenie
U większości chorych w łagodzeniu dolegliwości skuteczne są:
- β-adrenolityki
- tyreostatyki.
Niedoczynność tarczycy
Patomechanizm
W mechanizmie powstawania objawów ze strony układu pokarmowego w przebiegu niedoczynności tarczycy może odgrywać rolę obrzęk spowodowany nagromadzeniem glikozaminoglikanów w tkance łącznej otaczającej komórki mięśni gładkich przewodu pokarmowego.
Objawy
U chorych z niedoczynnością tarczycy występują objawy spowolnienia motoryki przewodu pokarmowego o różnym nasileniu, w tym:
- zaparcia (najłagodniejsze)
- niedrożność porażenna jelit (najpoważniejsza)
- niedrożność rzekoma jelita grubego (zespół Ogilviego).
Postępowanie
Rozwojowi objawów ze strony przewodu pokarmowego zapobiega utrzymywanie właściwych stężeń hormonów tarczycy.
Nowotwory tarczycy
Nieczynne hormonalnie nowotwory tarczycy nie dają objawów ze strony przewodu pokarmowego. W rodzinnej polipowatości gruczolakowatej (FAP – familial adenomatous polyposis) zwiększa się ryzyko nie tylko raka jelita grubego, lecz także raka tarczycy....