Wstęp

Podstawowe funkcje żołądka to magazynowanie pokarmu, wchłanianie substancji rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczach (np. alkoholu, niektórych leków) i wstępne trawienie białek. W żołądku następuje przygotowanie treści pokarmowej do trawienia w jelicie cienkim. Pod wpływem skurczów perystaltycznych duże cząstki pokarmowe są rozdrabniane i przekształcane w treść półpłynną.

Motoryka żołądka

Znaczenie motoryki żołądka

Motoryka żołądka ma umożliwić:

• magazynowanie pokarmu w części proksymalnej żołądka do momentu, aż dwunastnica będzie mogła przyjąć kolejną porcję treści pokarmowej
• mieszanie treści pokarmowej z sokiem żołądkowym w części dystalnej
• powolne opróżnianie żołądka i przesuwanie treści pokarmowej do dwunastnicy w tempie umożliwiającym trawienie i wchłanianie.

Budowa błony mięśniowej żołądka

Błona mięśniowa żołądka składa się z trzech warstw miocytów:

• zewnętrznej podłużnej
• środkowej okrężnej
• wewnętrznej skośnej.

W przedniej i tylnej ścianie żołądka nie ma warstwy podłużnej. Tworzy ona większe skupiska jedynie wzdłuż krzywizn żołądka. Warstwa podłużna błony mięśniowej żołądka przechodzi ponad odźwiernikiem w warstwę podłużną dwunastnicy. Warstwa okrężna miocytów znajduje się we wszystkich obszarach żołądka, w okolicy okołoprzełykowej jest słabo rozwinięta. Warstwy okrężna i podłużna grubieją w kierunku dwunastnicy. Warstwa skośna, najsłabiej rozwinięta, zbudowana jest z dwóch pasm miocytów przebiegających w przedniej i tylnej ścianie żołądka. Pasma łączą się ze sobą w okolicy dolnego zwieracza przełyku i z warstwą okrężną w części obwodowej żołądka.

Komórki Cajala

Pomiędzy komórkami mięśni gładkich znajdują się komórki śródmiąższowe Cajala. Charakteryzują się zmiennym potencjałem błonowym, dzięki czemu mają własność komórek rozrusznikowych, inicjujących wolne fale elektryczne. Komórki Cajala odgrywają główną rolę w regulacji aktywności motorycznej żołądka.

Aktywność bioelektryczna błony mięśniowej

Miocyty ściany żołądka wykazują dwa rodzaje aktywności elektrycznej:

• podstawowy rytm elektryczny (BER – basic electric rhythm, fale wolne)
• potencjały czynnościowe, wywołujące skurcz włókien mięśniowych.

Rytm podstawowy rozpoczyna się w połowie krzywizny większej żołądka (okolica rozrusznikowa) i wędruje na obwód, wywołując prądy elektryczne w warstwach mięśniowych ściany żołądka. Rytm podstawowy to samoistne rytmiczne wahania potencjału błonowego o częstotliwości 3/min. W czasie depolaryzacji miocytów, wywołanej przez rytm podstawowy, może dojść do powstania pojedynczych lub licznych potencjałów czynnościowych. Ich konsekwencją są skurcze mięśni gładkich ściany żołądka.