Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Gastroenterologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Przetoki wewnątrzbrzuszne

Roman Styliński, Grzegorz Wallner

Definicja

Przetoka wewnętrzna jest nienaturalnym połączeniem między dwiema przestrzeniami pokrytymi nabłonkiem, a przetoka zewnętrzna – między taką przestrzenią a światem zewnętrznym.

W ostatnich latach szczególnie problematyczne stały się przetoki jelitowo-atmosferyczne, w których wyciekowi treści jelitowej towarzyszy rozległy ubytek powłok brzucha.

Podział

Najogólniejszy jest podział przetok na:

  • zewnętrzne
    • jelitowo-skórne
    • jelitowo-atmosferyczne
    • trzustkowo-skórne
    • żółciowo-skórne
    • żołądkowo-skórne (rzadkie)
    • moczowo-skórne (rzadkie)
  • wewnętrzne
    • jelitowo-jelitowe
    • jelitowo-żołądkowe
    • jelitowo-pęcherzowe
    • jelitowo-pochwowe
    • żółciowo-pokarmowe
    • naczyniowo-pokarmowe (rzadkie, choć przebiegające dramatycznie).


Najczęstszą postacią kliniczną są przetoki jelitowo-skórne, czyli nienaturalne połączenia pomiędzy światłem jelita a skórą. Typowa jest dla nich triada objawów:

  • infekcja
  • zaburzenia płynowo-elektrolitowe
  • niedożywienie.

Klasyfikacja przetok jelitowo-skórnych

Stosuje się klasyfikację przetok jelitowo-skórnych:

  • anatomiczną
  • etiologiczną
  • patofizjologiczną.

Klasyfikacja anatomiczna

Anatomicznie przetokę identyfikuje segment układu pokarmowego, z którego pochodzi przetoka, i przestrzeni, z którą się łączy (np. żołądkowo-skórna, esiczo-pęcherzowa); wyróżnia się też przetoki tzw. boczne (częściowy ubytek ściany) lub końcowe (całkowite przerwanie ciągłości).

Klasyfikacja etiologiczna

Przetoki można podzielić w zależności od tego, której choroby są skutkiem (np. choroby Leśniowskiego-Crohna odpowiedzialnej za ok. 20% przetok, nowotworu itd.).

Klasyfikacja patofizjologiczna

Fizjologię przetoki określa objętość wydzielanej treści. Wyróżnia się przetoki:

  • o niskim wydzielaniu, tj. poniżej 200 ml dziennie
  • o umiarkowanym wydzielaniu, tj. 200-500 ml dziennie
  • o wysokim wydzielaniu, tj. ponad 500 ml dziennie.

Klasyfikacja przetok jelitowo-atmosferycznych

Przetoki jelitowo-atmosferyczne dzieli się w zależności od stanu rany otaczającej przetokę na:

  • głębokie
  • powierzchowne.

Przetoka głęboka

Przetoka głęboka drenuje treść jelitową do jamy otrzewnej. Jest źródłem postępującego zapalenia otrzewnej, prowadzącego do niekontrolowanej infekcji i katabolizmu.

Przetoka powierzchowna

Przetoka powierzchowna uchodzi wprost na szczycie ziarninującej rany, która izoluje pozostałą otrzewną lub powoduje zarastanie jamy otrzewnej w wyniku procesu gojenia. Zwykle wymaga jedynie ochrony i kontroli gojenia rany.

Powierzchowna przetoka jelitowo-atmosferyczna może powstać nagle po jatrogennym urazie lub wysuszeniu odsłoniętej pętli jelitowej w otwartej ranie lub stopniowo w następstwie gojenia efektywnie kontrolowanej głębokiej przetoki. W tych przypadkach ...