Definicja

Przetoka wewnętrzna jest nienaturalnym połączeniem między dwiema przestrzeniami pokrytymi nabłonkiem, a przetoka zewnętrzna – między taką przestrzenią a światem zewnętrznym.

W ostatnich latach szczególnie problematyczne stały się przetoki jelitowo-atmosferyczne, w których wyciekowi treści jelitowej towarzyszy rozległy ubytek powłok brzucha.

Podział

Najogólniejszy jest podział przetok na:

• zewnętrzne
  • jelitowo-skórne
  • jelitowo-atmosferyczne
  • trzustkowo-skórne
  • żółciowo-skórne
  • żołądkowo-skórne (rzadkie)
  • moczowo-skórne (rzadkie)
• wewnętrzne
  • jelitowo-jelitowe
  • jelitowo-żołądkowe
  • jelitowo-pęcherzowe
  • jelitowo-pochwowe
  • żółciowo-pokarmowe
  • naczyniowo-pokarmowe (rzadkie, choć przebiegające dramatycznie).

Najczęstszą postacią kliniczną są przetoki jelitowo-skórne, czyli nienaturalne połączenia pomiędzy światłem jelita a skórą. Typowa jest dla nich triada objawów:

• infekcja
• zaburzenia płynowo-elektrolitowe
• niedożywienie.

Klasyfikacja przetok jelitowo-skórnych

Stosuje się klasyfikację przetok jelitowo-skórnych:

• anatomiczną
• etiologiczną
• patofizjologiczną.

Klasyfikacja anatomiczna

Anatomicznie przetokę identyfikuje segment układu pokarmowego, z którego pochodzi przetoka, i przestrzeni, z którą się łączy (np. żołądkowo-skórna, esiczo-pęcherzowa); wyróżnia się też przetoki tzw. boczne (częściowy ubytek ściany) lub końcowe (całkowite przerwanie ciągłości).

Klasyfikacja etiologiczna

Przetoki można podzielić w zależności od tego, której choroby są skutkiem (np. choroby Leśniowskiego-Crohna odpowiedzialnej za ok. 20% przetok, nowotworu itd.).

Klasyfikacja patofizjologiczna

Fizjologię przetoki określa objętość wydzielanej treści. Wyróżnia się przetoki:

• o niskim wydzielaniu, tj. poniżej 200 ml dziennie
• o umiarkowanym wydzielaniu, tj. 200-500 ml dziennie
• o wysokim wydzielaniu, tj. ponad 500 ml dziennie.

Klasyfikacja przetok jelitowo-atmosferycznych

Przetoki jelitowo-atmosferyczne dzieli się w zależności od stanu rany otaczającej przetokę na:

• głębokie
• powierzchowne.

Przetoka głęboka

Przetoka głęboka drenuje treść jelitową do jamy otrzewnej. Jest źródłem postępującego zapalenia otrzewnej, prowadzącego do niekontrolowanej infekcji i katabolizmu.

Przetoka powierzchowna

Przetoka powierzchowna uchodzi wprost na szczycie ziarninującej rany, która izoluje pozostałą otrzewną lub powoduje zarastanie jamy otrzewnej w wyniku procesu gojenia. Zwykle wymaga jedynie ochrony i kontroli gojenia rany.

Powierzchowna przetoka jelitowo-atmosferyczna może powstać nagle po jatrogennym urazie lub wysuszeniu odsłoniętej pętli jelitowej w otwartej ranie lub stopniowo w następstwie gojenia efektywnie kontrolowanej głębokiej przetoki. W tych przypadkach ...