Wstęp

Choroba Leśniowskiego-Crohna należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit o nieznanej etiologii (IBD – inflammatory bowel disease). W 1904 r. polski chirurg Antoni Leśniowski (1867-1940) przedstawił pierwszy opis zapalenia końcowego odcinka jelita cienkiego, z wytworzeniem guza zapalnego i przetoką do wstępnicy. W 1932 r. Amerykanie Burrill B. Crohn, Leon Ginzburg i Gordon Oppenheimer opisali nową jednostkę kliniczną – ileitis terminalis. Lata minęły od tej publikacji, a choroba wciąż stanowi poważny problem diagnostyczny i terapeutyczny, bo mimo postępów w badaniach immunologicznych, genetycznych i biologii molekularnej nie udało się wyjaśnić jej etiopatogenezy, a żaden ze stosowanych sposobów leczenia nie jest optymalny. Poważnym problemem jest też obserwowany wzrost częstości zachorowań w coraz młodszym wieku.

Definicja

Choroba Leśniowskiego-Crohna to przewlekły, zwykle ziarniniakowy proces zapalny, w którym zmiany pierwotne mogą zajmować każdy odcinek przewodu pokarmowego (od jamy ustnej do odbytu). Zmiany mają charakter odcinkowy (tzn. między fragmentami przewodu pokarmowego zmienionymi chorobowo występują odcinki zdrowe), niesymetryczny i pełnościenny.

W przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna często występują charakterystyczne powikłania układowe i objawy pozajelitowe.

Epidemiologia

Częstość występowania choroby Leśniowskiego-Crohna jest zróżnicowana geograficzne. Najwyższą zapadalność i chorobowość obserwuje się w wysoko rozwiniętych krajach Europy Zachodniej i Ameryki Północnej. Liczba zachorowań w regionach, w których wcześniej choroba występowała rzadko, wzrasta, a w regionach, gdzie występowała często, utrzymuje się na względnie stałym poziomie.

Zapadalność na chorobę Leśniowskiego-Crohna w krajach Europy Zachodniej i Północnej szacuje się na 5 przypadków na 100 tys. mieszkańców na rok, chorobowość zaś na 40-50 przypadków na 100 tys. mieszkańców.

Najczęściej chorobę rozpoznaje się u osób młodych, między 15 a 40 r.ż., ale zachorować można w każdym wieku. Drugi mniejszy szczyt zachorowalności przypada na 50-80 r.ż. Średni wiek dorosłych pacjentów w chwili rozpoznania obniża się, a liczba zachorowań u dzieci rośnie. Zapadalność i chorobowość jest wśród kobiet i mężczyzn podobna. Na współczynniki epidemiologiczne ma wpływ pochodzenie rasowe i etniczne. Najczęściej chorują osoby rasy białej, a najwyższą zapadalność notuje się wśród Żydów aszkenazyjskich. U rasy czarnej i żółtej choroba występuje rzadziej niż u białej.

Etiopatogeneza