Wstęp

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to jedna z dwóch głównych postaci nieswoistego zapalenia jelita. Choroba ma charakter przewlekły. Jej etiologia nie jest znana. Leczenie skierowane jest głównie na modyfikację procesu zapalnego.

Definicja

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to przewlekły, nieswoisty proces zapalny powodujący ciągłe zmiany w błonie śluzowej (bez tworzenia ziarniniaków). Zajmuje odbytnicę i w różnym stopniu okrężnicę. U niektórych pacjentów prowadzi do powstania owrzodzeń. Przebiega z okresami zaostrzeń i remisji.

Epidemiologia

Choroba występuje na całym świecie, ale ze znacznie większą częstością u rasy białej, w krajach wysoko rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej. Szczyt zachorowalności przypada na 20-40 r.ż. W Europie zapadalność na wrzodziejące zapalenie jelita grubego utrzymuje się na stałym poziomie ok. 10/100 tys. ludzi. Dokładne informacje na temat sytuacji epidemiologicznej w Polsce nie są znane.

Etiopatogeneza

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz choroba Leśniowskiego-Crohna (chL-C) należą do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit o nieznanej etiologii. Uważa się, że istotny wpływ na patogenezę choroby mają czynniki genetyczne, środowiskowe i immunologiczne.

Czynniki genetyczne

W odróżnieniu od choroby Leśniowskiego-Crohna nie zidentyfikowano specyficznego genu mającego bezpośredni związek z wywołaniem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Obserwacje epidemiologiczne dowodzą, że rodzeństwa chorujące na wrzodziejące zapalenie jelita grubego mają podobne postacie kliniczne choroby i objawy pozajelitowe, ale korelacja jest słabsza niż w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna.

Podatność na wrzodziejące zapalenie jelita grubego

U 6-7% chorych wrzodziejące zapalenie jelita grubego występuje rodzinnie. Ryzyko choroby u krewnego pierwszego stopnia wynosi ok. 5%. Zidentyfikowano kilka genów (RNF186, OTUD3, PLA2G2E, IFNG, IL26, IL22) warunkujących podatność na wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Objawy pozajelitowe

Istnieje duże prawdopodobieństwo wpływu czynników genetycznych na częstość objawów pozajelitowych. U wszystkich pacjentów chorujących jednocześnie na WZJG i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) stwierdzono gen HLA B27. Artropatia obwodowa, zajęcie dużych stawów i rozwój rumienia guzowatego wiążą się z polimorfizmem HLA B27. Stwierdzono także korelację pomiędzy występowaniem pierwotnego stwardniającego zapalenia dróg żółciowych (PSC) i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego a allelami HLA II klasy. Wpływ ten zmniejsza czynnik środowiskowy – palenie tytoniu.