Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Gastroenterologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Choroby przestrzeni zaotrzewnowej

Adam Jamroż, Sławomir Rudzki

Wstęp

Przestrzeń zaotrzewnowa znajduje się między otrzewną ścienną a strukturami mięśniowo-powięziowymi ścian jamy brzusznej. Górna część przestrzeni zaotrzewnowej łączy się przez otwory przepony ze śródpiersiem, dolna – łączy się przez otwory miednicy z przestrzeniami uda.

Z uwagi na bliskie sąsiedztwo narządów jamy brzusznej wiele chorób toczących się w przestrzeni zaotrzewnowej ma objawy podobne do chorób przewodu pokarmowego.

Podział przestrzeni zaotrzewnowej

Podział przez struktury powięziowe

Struktury powięziowe dzielą przestrzeń zaotrzewnową na:

  • przestrzeń przednerkową, gdzie znajdują się
    • okrężnica wstępująca
    • okrężnica zstępująca
    • trzustka
    • dwunastnica
  • przestrzeń zanerkową, w której mieszczą się
    • tkanka łączna
    • tkanka tłuszczowa
    • węzły chłonne
    • naczynia
    • nerwy
  • przestrzeń okołonerkową, w której zlokalizowane są
    • nerki
    • nadnercza
    • moczowody.


Płaszczyzny międzypowięziowe ograniczają przemieszczanie się płynów i szerzenie chorób.

Podział topograficzny

Wyróżnia się dwie części przestrzeni zaotrzewnowej:

  • lędźwiową – do wysokości wzgórka kości krzyżowej
  • miedniczną – poniżej wzgórka kości krzyżowej.

Płyn w przestrzeni zaotrzewnowej

Definicja

Płyn gromadzi się w przestrzeni zaotrzewnowej w następstwie:

  • chorób toczących się w jamie brzusznej
  • urazów
  • zabiegów diagnostycznych lub leczniczych (przyczyny jatrogenne).

Patofizjologia

Płyny w przestrzeni zaotrzewnowej

W przestrzeni zaotrzewnowej może się gromadzić:

  • krew
  • mocz
  • chłonka
  • żółć
  • sok trzustkowy
  • treść jelitowa
  • wysięk zapalny
  • ropa
  • wysięk nowotworowy.


Płyn gromadzi się w głównych przedziałach płaszczyzn międzypowięziowych.

Rozmieszczenie płynu w przestrzeni zaotrzewnowej

Miejsce gromadzenia i drogi przemieszczania się płynów w przestrzeni zaotrzewnowej ilustruje rycina 1.

Płyn w przestrzeni przednerkowej

W przestrzeni przednerkowej gromadzi się:

  • sok trzustkowy – w ostrym zapaleniu trzustki lub po jej urazowym uszkodzeniu
  • żółć (bilioma) – w ostrym zapaleniu trzustki lub po urazowym uszkodzeniu dróg żółciowych
  • treść dwunastnicza – po ciężkich urazach brzucha
  • ropa (ropnie zaotrzewnowe) – w zapaleniach jelita grubego lub wyrostka robaczkowego.
Płyn w przestrzeni okołonerkowej

W przestrzeni okołonerkowej gromadzi się:

  • krew
    • po pęknięciu tętniaka aorty brzusznej lub po jej urazowym uszkodzeniu
    • po urazowym uszkodzeniu nerki
  • mocz – po uszkodzeniu nerki lub moczowodu.
Płyn w przestrzeni zanerkowej

W przestrzeni zanerkowej gromadzi się: