Wstęp

Owrzodzenia jelita cienkiego to poważny problem kliniczny. Przyczyną trudności są problemy obrazowania tego odcinka przewodu pokarmowego, rzadkie występowanie zmian oraz mnogość jednostek nozologicznych, w obrazie których występują owrzodzenia jelita cienkiego. Patologie w obrębie jelita cienkiego zazwyczaj bierze się pod uwagę dopiero po wykluczeniu innych przyczyn choroby. Różnorodność i mała swoistość objawów klinicznych sprawiają, że diagnostyka jest trudna.

Definicja

Owrzodzenia to ubytki ciągłości błony śluzowej powstałe wskutek procesu chorobowego, działania toksyn lub substancji drażniących, infestacji pasożytniczej lub zaburzeń perfuzji. Mogą być pojedyncze, może występować kilka owrzodzeń w sąsiedztwie, może też dojść do rozwoju rozległych zmian z towarzyszącym naciekiem zawężającym światło jelita i upośledzającym jego ruchomość (a przez to i funkcję absorpcyjną). Naciek zapalny (zwłaszcza długotrwały) może spowodować degenerację kosmków jelitowych.

Obraz kliniczny

Owrzodzeniom jelita cienkiego czasami towarzyszą objawy ogólnoustrojowe. Niestety niekiedy są słabo wyrażone i dlatego łatwo umykają uwadze lekarza. Objawy mogą być różne i zależą od umiejscowienia owrzodzeń: u osób z owrzodzeniem dwunastnicy silne dolegliwości pojawiają się po kilkudziesięciu minutach od posiłku, a w przypadku rozległych zmian w przebiegu chorób zapalnych jelit dochodzi do rozlanych objawów ze strony całej jamy brzusznej.

Pacjenci mogą zgłaszać również:

• niecharakterystyczne bóle brzucha
• spadek masy ciała
• osłabienie
• dolegliwości dyspeptyczne
• biegunkę
• zatrzymanie stolca (w razie utrudnienia pasażu jelitowego).

Postacie kliniczne

Owrzodzenia jelita wywołuje wiele czynników (chemicznych, biologicznych i fizycznych).

Owrzodzenia jelita cienkiego wywołane czynnikami chemicznymi

Owrzodzenia wywołane niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi

Jedną z najczęstszych przyczyn owrzodzeń jelita cienkiego jest terapia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ). Uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego występują u ponad 8% chorych przyjmujących te leki przez długi czas. Mechanizm powstawania uszkodzeń nie jest znany. Podejrzewa się, że dochodzi do uszkodzenia połączeń między komórkami błony śluzowej, a następnie wytworzenia w niej ubytków. Ryzyko i tempo powstawania ubytków są osobniczo zmienne, czasem pojawiają się dość szybko po rozpoczęciu terapii.

Łączenie różnych leków przeciwzapalnych (np. różnych leków z grupy NLPZ lub NLPZ z glikokortykosteroidami) zwiększa ryzyko powstania owrzodzeń i krwawień z jelita cienkiego.