Wstęp

Wirusowe zapalenia wątroby (WZW) zależnie od tego, przez jakie wirusy zostały wywołane – typu A (HAV), B (HBV), C (HCV) czy E (HEV) – różnią się przebiegiem klinicznym i tempem progresji. W każdym z tych zakażeń inne są też możliwości terapeutyczne.

Zakażenie wirusem typu D (HDV), możliwe wyłącznie wspólnie z zakażeniem HBV, komplikuje przebieg WZW typu B. Zakażenia HAV i HEV w większości przypadków przebiegają łagodnie i ograniczają się do fazy ostrej, nie wymagają więc swoistego leczenia, ale zakażenia HBV i HCV mogą prowadzić do rozwoju przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby, wymagającego złożonej i kosztownej terapii, której celem jest eliminacja zakażenia, zapobieganie marskości i rakowi wątrobowokomórkowemu. W niektórych przypadkach jedynym sposobem ratowania życia pacjentów zakażonych HBV i HCV jest przeszczepienie wątroby.

Poza wymienionymi wirusami pierwotne powinowactwo do hepatocytów wykazują również HGV, SENV oraz TTV, nie mają one jednak istotnego znaczenia epidemiologicznego ani klinicznego. Jeszcze rzadziej przyczyną uszkodzenia komórek wątrobowych z cechami WZW są zakażenia wirusami:

• cytomegalii (CMV)
• Epsteina-Barr (EBV)
• opryszczki zwykłej (HSV-1 i HSV-2)
• ospy wietrznej i półpaśca (VZV)
• żółtej gorączki.
  
  

Ze względu na istotne różnice wynikające z odmiennej budowy wirusów i patogenezy zakażeń, osobno zostanie omówiony przebieg, profilaktyka i leczenie każdego z typów WZW.

Definicja

Wirusowe zapalenia wątroby stanowią grupę schorzeń wywoływanych przez wirusy hepatotropowe, które uruchamiają mechanizmy cytopatyczne lub immunologiczne wywołujące zmiany zapalne w wątrobie i prowadzące do masywnej martwicy hepatocytów. W przypadku przetrwania zakażenia przewlekłym zmianom zapalnym towarzyszy często włóknienie prowadzące do marskości wątroby, możliwe są też zmiany genetyczne w hepatocytach sprzyjające rozwojowi raka wątrobowokomórkowego.

Epidemiologia

WZW typu A 

Drogi zakażenia

Do zakażenia HAV dochodzi zwykle drogą pokarmową, w wyniku spożycia zanieczyszczonych pokarmów lub wody. Wirus osiąga duże stężenie w kale (co wiąże się z ryzykiem przeniesienia zakażenia) mniej więcej tydzień przed pojawieniem się objawów klinicznych; nasilone wydalanie wirusa tą drogą utrzymuje się zwykle przez całą ostrą fazę choroby. Wydalanie cząstek wirusa (a więc i zakaźność) jest szczególnie duże u dzieci i u osób z niedoborami odporności.

Ryzyko zakażenia HAV zwiększa pobyt w zamkniętych placówkach opiekuńczych (zakłady psychiatryczne), koszarach, żłobkach i przedszkolach. Przeniesienie zakażenia HAV drogą płciową praktycznie się nie zdarza, ale jest teoretycznie możliwe w przypadk...