Wstęp

Zwężenie odbytu jest stosunkowo rzadkim i łagodnym schorzeniem (występuje u <10% osób po hemoroidektomiach), jednak powoduje ono duże dolegliwości i w znacznym stopniu utrudnia chorym właściwe codzienne funkcjonowanie, w istotny sposób wpływa też na ich psychikę. Pacjenci często czują się bezradni, zakłopotani, wstydzą się swoich dolegliwości.

Zwężenie odbytu ma najczęściej podłoże jatrogenne, jest powikłaniem przebytych zabiegów operacyjnych w obrębie odbytu i odbytnicy. W przypadku znacznego stopnia zwężenia dochodzi do zmian morfologicznych w kanale odbytu, które zaburzają jego prawidłową funkcję, prowadząc do trudności w wydalaniu stolca, bólu podczas defekacji, a nawet do objawów podniedrożności przewodu pokarmowego.

Definicja

Zwężenie odbytu polega na zmniejszeniu światła odbytu i często również kanału odbytu. Ujście odbytu staje się prawie niepodatne na rozciąganie. W badaniu per rectum stwierdza się sztywną, twardą tkankę bliznowatą, niejednokrotnie wprowadzenie palca do odbytu jest niemożliwe. Zwężenie odbytu jest również definiowane jako utrata jego naturalnej elastyczności wskutek nadmiernego nagromadzenia włóknistej tkanki bliznowatej, która zmniejsza światło odbytu. Dochodzi do swego rodzaju przykurczu warstwy nabłonka kanału odbytu, który pokryty jest blizną.

Prawdziwe zwężenie odbytu jest konsekwencją zmian anatomicznych, kiedy dochodzi do jego nadmiernego zbliznowacenia (tzw. prawdziwe zwężenie odbytu), a zwężenie czynnościowe wynika z nadmiernego napięcia mięśni zwieraczy odbytu (tzw. zwężenie czynnościowe).

Epidemiologia

Zwężenie odbytu może być poważnym powikłaniem po hemoroidektomiach i według różnych autorów występuje u 1,2-10% chorych operowanych. Dochodzi do niego zwłaszcza u pacjentów z dużymi objawowymi hemoroidami, które obejmują znaczny obszar anodermy i błony śluzowej kanału odbytu.

Klasyfikacja

W użyciu jest kilka dopełniających się klasyfikacji opartych na odmiennych kryteriach klinicznych.

Podział ze względu na przebieg

Rozróżnia się ostre i przewlekłe zwężenie odbytu.

Ostre zwężenie odbytu

Ostre zwężenie odbytu występuje wtedy, gdy dochodzi do nagłego i silnego skurczu zwieraczy odbytu, któremu towarzyszą dolegliwości bólowe. Ma to miejsce na przykład w przypadku szczeliny odbytu. Tego typu skurcze mięśni, którym towarzyszy zwężenie...