Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Gastroenterologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Układ pokarmowy w chorobach nerek

Andrzej Dąbrowski

Wstęp

Niewydolności nerek często towarzyszą choroby innych układów lub narządów, dodatkowo pogarszające stan zdrowia. Z przewlekłymi chorobami nerek współistnieją cukrzyca i choroba niedokrwienna serca, a ze schyłkową ich niewydolnością – przede wszystkim zaburzenia ze strony układu pokarmowego.

Epidemiologia

Szacuje się, że objawy ze strony układu pokarmowego występują u 70-80% chorych z zaburzeniami czynności nerek. Ich częstość nie jest związana ze stosowaniem dializ.

Objawy

Objawy ze strony układu pokarmowego nasilają się wraz z postępem zaburzeń czynności nerek. Są to:

  • nudności (u 74%)
  • wymioty (13-68%)
  • bóle brzucha (28-72%)
  • zaparcia (40-63%)
  • biegunka (17-24%)
  • wzdęcia (44-51%)
  • zgaga (20-52%)
  • zespół jelita nadwrażliwego (11-33%).

Dyspepsja

Objawy

Najczęstszymi objawami dyspepsji występującymi w przebiegu zaburzeń czynności nerek są:

  • ból w nadbrzuszu
  • nudności
  • wymioty, niekiedy uporczywe.


Czasem współistnieją z nimi objawy mogące nasuwać podejrzenie nowotworu złośliwego, takie jak:

  • zaburzenia połykania
  • krwawienie z przewodu pokarmowego
  • utrata masy ciała.

Patogeneza

Patogeneza zmian w układzie pokarmowym zachodzących w przebiegu zaburzeń czynności nerek nie została do końca wyjaśniona. Dużo uwagi poświęcono zakażeniu Helicobacter pylori. Rola tej bakterii w patogenezie objawów dyspepsji budzi jednak kontrowersje. Wyniki badań wskazują, że w poszczególnych krajach częstość zakażenia H. pylori w populacji chorych z zaburzeniami czynności nerek i w populacji ogólnej jest podobna.

Diagnostyka

Chorzy z zaburzeniami czynności nerek, u których występują objawy ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego, wymagają takiego samego postępowania diagnostycznego jak w populacji ogólnej. Niektóre ze zmian są dla przewlekłej choroby nerek charakterystyczne.

Wykrywanie antygenów H. pylori w stolcu

Badanie to uważa się za najczulszą metodę wykrywania zakażenia H. pylori u chorych z przewlekłą chorobą nerek. Jego czułość i swoistość sięgają 97%.

Test oddechowy

U chorych z przewlekłą chorobą nerek czułość testu oddechowego z mocznikiem znakowanym 13C szacuje się na 94%, a swoistość na 85%.

Endoskopia

Wskazania

Wskazaniem do wziernikowania górnego odcinka przewodu pokarmowego u chorych z przewlekłą chorobą nerek są:

  • objawy wymagające wykluczenia nowotworu złośliwego
  • nowotwór złośliwy w wywiadzie rodzinnym
  • objawy dyspepsji niezwiązane z chorobą refluksową przełyku ani przyjmowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych.