Wstęp

Współczesna radiologia daje wiele możliwości badania układu nerwowego. Celem tego rozdziału jest omówienie poszczególnych metod diagnostyki obrazowej. Wiedza ta ma szczególne znaczenie w dobie teleradiologii, kiedy radiolog nie ma bezpośredniego kontaktu z lekarzem prowadzącym. W tej sytuacji istotny jest trafny wybór metody diagnostycznej, która w najlepszy sposób zobrazuje podejrzewaną patologię.

W każdym przypadku należy rozważyć, czy diagnostyka radiologiczna jest konieczna, a jeśli tak, to która z metod pozwoli najtrafniej ustalić przyczynę dolegliwości pacjenta. Wybór konkretnej metody uzależniony jest często nie tylko od wskazań medycznych, ale i od dostępności danego badania (w aspekcie uwarunkowań lokalnych bądź ekonomicznych). Tendencje światowe są takie, że dąży się do ograniczenia technik obrazowania wykorzystujących promieniowanie X na rzecz metod bezpiecznych.

         

Badania rentgenowskie

Klasyczne RTG

Klasyczne zdjęcia rentgenowskie, choć szeroko dostępne, tracą swą wartość diagnostyczną.

RTG czaszki

W urazach czaszkowo-mózgowych zdjęcia RTG (AP, boczne i ewentualnie w projekcji podbródkowo-wertykalnej lub styczne do kości czaszki) pozwalają na:

• wykrycie i określenie rodzaju złamania kości czaszki (ryc. 1a, b) i ocenę wgłobienia odłamów
• stwierdzenie odmy wewnątrzczaszkowej
• wnioskowanie (na podstawie objawów pośrednich) o zagrażającym wgłobieniu.
  
  

Zdjęcia rentgenowskie czaszki nie dają podstaw do wykluczenia pourazowych zmian w obrębie mózgowia. Wykorzystywane są również do wstępnej diagnostyki zmian kostnych w poszukiwaniu zmian w przebiegu:

• szpiczaka mnogiego (ryc. 2a, b)
• talasemii (ryc. 2c, d)
• rozsianego procesu nowotworowego
• nawarstwień kostnych na blaszce wewnętrznej kości czołowej w zespole Stewarta-Morela (ryc. 3a)
• destrukcji siodła tureckiego lub stoku w przypadkach zaawansowanych guzów tych okolic (ryc. 3b).
  
  

Na zdjęciach RTG dobrze widoczne są cieniodajne ciała obce.

RTG kręgosłupa

Zdjęcia RTG kręgosłupa wykonane w swobodnej pozycji stojącej znajdują zastosowanie jako badanie u chorych z bólami kręgosłupa, niezależnie od podejrzewanej przyczyny.

Urazy

W urazach kręgosłupa w RTG najlepiej uwidaczniają się przemieszczenia kręgów, złamania trzonów i wyrostków kolczystych. RTG wykorzystywane jest też jako badanie kontrolne po leczeniu operacyjnym (ryc. 4a-b, 5a-b). Złamania łuków i ich nasad mogą b...