Wstęp

Do dystrofii mięśniowych zalicza się uwarunkowane genetycznie miopatie o postępującym przebiegu. Wspólną cechą tej grupy chorób jest podobny obraz histopatologiczny wycinka mięśniowego, w którym zanikające włókna mięśniowe są zastępowane tkanką łączną i włóknistą.

Dystrofie mięśniowe różnią się między sobą:

• rozmieszczeniem i stopniem nasilenia objawów
• zajęciem innych narządów, poza mięśniami szkieletowymi
• wiekiem, w którym ujawniają się pierwsze objawy
• rokowaniem.
  
  

Ustalenie dokładnego rozpoznania opiera się na wynikach badań molekularnych, ponieważ przyczyną podobnych objawów chorobowych są mutacje różnych genów. Obserwuje się też zjawisko odwrotne, gdy mutacja jednego genu powoduje rozwój różnych chorób allelicznych. Na przykład mutacja genu dysferliny może powodować dystrofię mięśniową, w przebiegu której dominuje osłabienie mięśni bliższych (LGMD2B) lub dalszych (dystrofia mięśniowa typu Miyoshi), a także być przyczyną łagodnego zwiększenia aktywności kinazy kreatynowej (CK – creatine kinase) przebiegającego bez osłabienia mięśni.

Klasyfikacja

Klasyfikację dystrofii mięśniowych oparto na symptomatologii i modyfikowano w miarę pogłębiania się wiedzy o ich podłożu genetycznym. Ostateczny podział dystrofii uwzględnia ich obraz kliniczny oraz patogenezę.

Wyróżniono:

• dystrofię mięśniową Duchenne’a i dystrofię Beckera
• dystrofie mięśniowe kończynowo-obręczowe
• dystrofię mięśniową twarzowo-łopatkowo-ramienną
• dystrofię miotoniczną
• dystrofię mięśniową Emery’ego-Dreifussa
• wrodzone dystrofie mięśniowe
• odsiebne dystrofie mięśniowe.
  
  

Pod zbiorczymi określeniami dystrofii kończynowo-obręczowej, wrodzonych dystrofii mięśniowych oraz odsiebnych dystrofii mięśniowych mieści się wiele chorób o podobnej symptomatologii, ale różniących się podłożem molekularnym.

Etiologia i patogeneza

Przyczyną dystrofii mięśniowych są mutacje genów kodujących białka włókien mięśniowych. Ustalono wiele miejsc mutacji genów powodujących dystrofie mięśniowe. Objawy najczęstszych dystrofii mięśniowych są następstwem nieprawidłowej ekspresji białek sarkolemmy:

• dystrofiny
• lamininy
• sarkoglikanów
• dysferliny
• kaweoliny.
  
  

Chociaż dystrofie mięśniowe są spowodowane różnymi mutacjami, obraz histopatologiczny wycinków mięśniowych pochodzących od chorych na odmienne dystrofie wykazuje pewne cechy wspólne. Podczas badania wycinka w mikroskopie świetlnym obserwuje się:

• cechy zwyrodnienia i martwicy włókien mięśniowych
• zmiany strukturalne włókien mięśniowych
• zróżnicowanie średnicy włókien wynikające z ich rozszczepienia
• skupiska włókien mięśniowych o małej średnicy, powstałe w wyniku procesów odnowy
• nacieki makrofagów
• rozplem tkanki łącznej i tłuszczowej w śródmięsnej i omięsnej.