Wstęp

Kręgosłup szyjny cechuje swoistość i odrębność, uwarunkowane budową anatomiczną i biomechaniką. Zdaniem prof. Jana Haftka: „w nim ogniskują się wszystkie problemy dotyczące całego kręgosłupa. Kto pozna dokładnie zagadnienia związane z diagnostyką i leczeniem kręgosłupa szyjnego, dla tego leczenie schorzeń pozostałych odcinków nie będzie stanowiło żadnej trudności”.

Swoistość ta stwarza kłopoty z ustaleniem nazewnictwa różnych stadiów zaawansowania choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Najczęstsze określenia to:

• osteoartropatia (osteoarthritis)
• spondyloartropatia (spondyloarthritis)
• osteochondroza (osteochondrosis)
• dyskopatia
• spondyloza szyjna
• choroba dyskowa.
  
  

Trudności wynikają stąd, że poza widocznymi zmianami zwyrodnieniowymi w strukturach kostnych lub miękkich kręgosłupa choroba może pośrednio dotykać rdzenia, korzeni i ich naczyń oraz tętnic kręgowych. Znajduje to odzwierciedlenie w symptomatologii klinicznej.

Określeniem łączącym nazwy wykorzystywane dotychczas w celu zdefiniowania różnych etapów choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa jest spondylopatia. Chorobę dyskową uznaje się za jej fazę wstępną, ale bywa ona również następstwem urazu (pourazowy dysk szyjny). Zaawansowanym stadium choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa jest spondyloza szyjna.

Definicja

Spondylopatia to termin obejmujący różne stadia zaawansowania patologii kręgosłupa, w tym chorobę dyskową i spondylozę.

Wyróżnia się następujące postacie choroby dyskowej kręgosłupa szyjnego:

• dysk szyjny miękki – wypadnięcie jądra miażdżystego lub jego fragmentu
• dysk twardy – narastające wyrośle kostno-chrzęstne, tzw. osteofity, uciskające sąsiednie struktury nerwowe.
  
  

Spondyloza szyjna (cervical spondylosis) jest terminem używanym wtedy, gdy występują zmiany zwyrodnieniowe na poziomie dysków blaszek granicznych, wyrostków stawowych lub stawów hakowo-kręgowych i więzadła żółtego. Zmiany te są pojedyncze lub mnogie i ostatecznie wywołują zwężenie kanału kręgowego bądź ciasnotę w otworach międzykręgowych i odpowiadają za radikulopatię i mielopatię szyjną.

Epidemiologia

Choroba dyskowa odcinka szyjnego występuje rzadziej niż w dolnym odcinku kręgosłupa (1:3-1:4). U ok. 70% chorych zmiany umiejscawiają się na wysokości C5-C6 i C6-C7, a u 20% na C4-C5 i C7-D1. W ciągu 8-12 tygodni u ponad 80% chorych objawy ustępują samoistnie lub po leczeniu fizjoterapeutycznym. W 20-40% przypadków obserwuje się brak poprawy lub nawroty.

Spondyloza szyjna jest najczęstszą przyczyną mielopatii szyjnej. Po 50 r.ż. niemal równie często występuje ona u mężczyzn jak u kobiet. W tej grupie wiekowej jest rozpoznawana u 50-60% osób, przy czym tylko u ok. 20% przybiera postać powoli narast...