Wstęp

Cukrzyca należy do najczęstszych chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią 3,5 miliona osób, z czego co najmniej 1170 tys. się nie leczy. Ponad 3 miliony Polaków jest zagrożonych cukrzycą.

Wraz ze wzrostem liczby chorych na cukrzycę zwiększa się częstość występowania późnych powikłań tej choroby. Najczęstszym przewlekłym powikłaniem cukrzycy jest neuropatia cukrzycowa. Zwiększa ona liczbę powikłań i śmiertelność, jest też najczęstszym powodem hospitalizacji chorych z przewlekłymi powikłaniami cukrzycy.

Termin „neuropatia cukrzycowa” oznacza wiele zespołów klinicznych, w przebiegu których dochodzi do uszkodzenia nerwów obwodowych, układu autonomicznego lub mózgu. Wśród zaburzeń układu nerwowego zaliczanych do ostrych powikłań cukrzycy znajdują się powikłania ogólnoustrojowe, a w grupie późnych powikłań tej choroby występuje między innymi zespół stopy cukrzycowej oraz udar mózgu.

Klasyfikacja neurologicznych powikłań cukrzycy

Wśród neurologicznych powikłań cukrzycy są:

• powikłania ogólnoustrojowe:
  • neuroglikopenia
  • kwasica ketonowa
  • stan hiperglikemiczno-hiperosmolalny
  • kwasica mleczanowa
• neuropatie cukrzycowe:
  • neuropatia czaszkowa
  • ogniskowa neuropatia kończynowa
  • radikuloneuropatia piersiowo-lędźwiowa
  • proksymalna neuropatia cukrzycowa (amiotrofia cukrzycowa)
  • przewlekła symetryczna polineuropatia dystalna
  • ostra bolesna neuropatia czuciowa
  • neuropatia autonomiczna
• zespół stopy cukrzycowej
• udar mózgu.

Epidemiologia

Neuropatia cukrzycowa

Najczęstszym przewlekłym powikłaniem neurologicznym cukrzycy jest neuropatia cukrzycowa. W zależności od ocenianej populacji i przyjętych kryteriów diagnostycznych częstość jej występowania szacuje się na 10-90%. Wśród chorych na cukrzycę wymagających leczenia w szpitalu 25% zgłaszało objawy neurologiczne, u 50% neuropatię rozpoznano na podstawie badania przedmiotowego, a u ponad 90% cechy neuropatii stwierdzono dzięki zastosowaniu nowych technik neurofizjologicznych.

Neuropatie wsytępują tym częściej, im dłużej trwa cukrzyca. Są rozpoznawane przede wszystkim u osób w podeszłym wieku, a powodowane przez nie dolegliwości są niejednokrotnie pierwszym objawem choroby.

Hipoglikemia

W trakcie konwencjonalnego leczenia insuliną u ok. 10% chorych na cukrzycę typu 1 dochodzi do co najmniej jednego epizodu ciężkiej hipoglikemii. W przebiegu cukrzycy typu 2 ciężkie epizody hipoglikemii występują raz w roku u 1% chorych przyjmujących doustne leki przeciwcukrzycowe i u kilku procent osób leczonych insuliną.