Wstęp

Choroby układu nerwowego w przebiegu zakażenia HIV obserwowano od początku epidemii. Szacuje się, że klinicznie jawne postacie różnych chorób występują u 20-40% zakażonych HIV, a u 80% autopsyjnie stwierdza się zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Choroby neurologiczne towarzyszą każdej fazie zakażenia HIV. Mogą to być choroby zapalne, demielinizacyjne, zwyrodnieniowe. Dzieli się je na cztery podstawowe kategorie:

• choroby neurologiczne spowodowane HIV
• nowotwory związane z HIV
• zakażenia oportunistyczne układu nerwowego
• powikłania leczenia antyretrowirusowego.
  
  

Od czasu wprowadzenia skojarzonej terapii antyretrowirusowej cART (combination antiviral therapy, dawniej HAART – highly active antiretroviral therapy) znacznie zmniejszyła się zapadalność na choroby oportunistyczne układu nerwowego. Pojawiły się natomiast nowe problemy, takie jak zespół rekonstrukcji immunologicznej w OUN czy inne związane z neurotoksycznością leków antyretrowirusowych. Mimo zakrojonego na dużą skalę leczenia antyretrowirusowego skutecznie kontrolującego replikację HIV, wciąż występują zaburzenia neuropoznawcze, choć w znacznie mniejszym nasileniu. Największym problem w Polsce są jednak późne rozpoznania zakażenia HIV (late presenters), kiedy to choroby oportunistyczne, w tym często choroby OUN, są podstawą rozpoznania zakażenia HIV.

Definicje

Ludzki wirus niedoboru odporności (HIV – human immunodeficiency virus) jest czynnikiem etiologicznym AIDS. Należy do rodziny retrowirusów, rodzaju lentiwirusów. HIV wykazuje tropizm do komórek mających na powierzchni receptor CD4, czyli do limfocytów T pomocniczych (T helpers – Th), makrofagów i komórek mikrogleju.

Nabyty zespół niedoboru odporności (AIDS – acquired immunodeficiency syndrome) jest końcowym stadium przewlekłego zakażenia HIV, w którym z powodu głębokiego deficytu immunologicznego, spowodowanego zniszczeniem układu odpornościowego, występują choroby oportunistyczne z listy chorób definiujących AIDS, sporządzonej przez Centers for Disease Control and Prevention (CDC) w Atlancie (USA) w 1992 r., a zmodyfikowanej w 1993 r.

Epidemiologia

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na świecie zakażeniu HIV uległo ponad 33 mln ludzi. Dane o liczbie zakażonych HIV zmieniają się bardzo dynamicznie. Nie we wszystkich krajach prowadzony jest precyzyjny nadzór epidemiologiczny, nie wszyst...

Etiologia

HIV jest wirusem RNA, należy do rodzaju lentiwirusów, rodziny retrowirusów. Ma budowę kulistą. Składa się z lipidowej otoczki zawierającej liczne białka, glikoproteiny i płaszcza białkowego, otaczającego dwie pojedyncze nici RNA oraz enzymy niezbę...