Wstęp

Parazytozy to choroby wywołane przez organizmy jednokomórkowe (pierwotniaki) i wielokomórkowe (robaki). Epidemiologia tych chorób zależy od rejonu geograficznego (malaria, schistosomozy, trypanosomozy, ameboza), zwyczajów żywieniowych (eozynofilowe zapalenie opon, włośnica), warunków sanitarnych (węgorczyca). Czynnikiem istotnym dla postaci zarażenia jest stan odporności gospodarza. Zajęcie układu nerwowego w przypadku wielu parazytoz ma znaczenie dla rokowania. Diagnostyka parazytologiczna obejmuje metody bezpośrednie – mikroskopia, badania immunoenzymatyczne wykrywające antygeny pasożytów, metody molekularne (PCR – polymerase chain reaction) i metody pośrednie (oznaczanie przeciwciał w surowicy i płynie mózgowo-rdzeniowym).

Choroby wywoływane przez robaki

Zarażenia robakami (robaczyce) należą do najczęstszych infekcji u ludzi. Pod względem różnic biologicznych wyróżniamy robaki płaskie (tasiemce i przywry) oraz robaki obłe. Klinicznie odróżnia się robaczyce jelitowe i tkankowe. Dla patologii układu nerwowego istotne znaczenie mają robaczyce tkankowe.

W diagnostyce wykorzystuje się metody bezpośrednie, badania serologiczne i obrazowe, zależnie od rodzaju i postaci choroby. Obecności żywych pasożytów w tkankach towarzyszy eozynofilia (wyjątek: echinokokoza).

W leczeniu robaczyc zastosowanie ma kilka leków, m.in. prazykwantel, dietylokarbamazyna, iwermektyna, pochodne benzymidazolu (albendazol, mebendazol), które różnią się penetracją tkankową, w tym do ośrodkowego układu nerwowego (OUN), np. prazykwantel – słaba, albendazol – dobra. W wielu zarażeniach w fazie obumierania pasożytów objawy chorobowe nasilają się i główne znaczenie mają glikokortykosteroidy.

Cysticerkoza (neurocysticerkoza)

Definicja

Cysticerkoza to inwazja larwalną postacią tasiemca uzbrojonego (Taenia solium), w której człowiek został przypadkowym żywicielem pośrednim i z jaj wytworzyły się tzw. wągry. W przypadku umiejscowienia wągrów w OUN chorobę nazywamy neurocysticerkozą.

Etiologia

Czynnikiem etiologicznym jest Taenia solium – tasiemiec uzbrojony (wieprzowy, soliter). Jego postać dorosła bytuje w jelicie cienkim człowieka (żywiciel ostateczny), osiąga do 8 m długości, żyje do 20 lat. Człowiek wydala z kałem człony tasiemca (ok. 1 × 2 cm, porównywane do nasion melona, przeciętnie do 3 dziennie) zawierające jaja. Często człony są już strawione, a jaja uwolnione do kału. Dla zamknięcia cyklu życiowego jaja muszą zostać zjedzone przez świnię (koprofag). W jej organizmie wytwarzają się wągry. Ludzie zwykle zarażają się, spożywając surowe mięso wieprzowe lub dzika zawierające wągry.