Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Neurologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Wprowadzenie do bólów głowy

Adam Stępień

Wstęp

Ból głowy to jeden z najczęstszych objawów neurologicznych i chorób układu nerwowego. Jest odosobnionym przejawem reakcji organizmu na różnorodne bodźce endo- i egzogenne.

Bóle głowy:

  • łagodne, sporadyczne – występują u większości ludzi
  • u około 40% osób okresowo pojawiają się silne bóle zakłócające normalne funkcjonowanie i wymagające porady lekarskiej.

W wielu krajach wzrasta świadomość, że bóle głowy są poważnym społecznym problemem zdrowotnym. W raporcie World Health Organization z 2000 r. migrenę umieszczono na 19 miejscu wśród chorób najbardziej niekorzystnie wpływających na życie człowieka (u kobiet na 9 miejscu).

Obserwuje się jednak skłonność do pomniejszania negatywnego oddziaływania bólów głowy na życie społeczne. Wynika to z następujących przekonań:

  • bólów głowy doznaje większość ludzi
  • są one odczuciem subiektywnym, niewidocznym dla innych
  • nie przyczyniają się do skrócenia życia chorego.

W większości badań udowodniono niekorzystny wpływ bólów głowy na jakość życia i zmniejszenie zdolności do wykonywania pracy zawodowej. Dolegliwości te są przyczyną 15% nieobecności w pracy w ciągu roku. Jakość życia chorych na migrenę jest porównywalna z jakością życia chorych na astmę lub cukrzycę. Migrena przyczynia się do:

  • obniżenia wartości wskaźnika oceniającego funkcjonowanie społeczne
  • częstszej nieobecności w pracy
  • unikania życia towarzyskiego.

Epidemiologia

Ból głowy odczuwa w ciągu życia około 90% ludzi. Najczęściej jest on izolowany, o łagodnym przebiegu, nie wymaga leczenia lub ustępuje po zażyciu typowych leków przeciwbólowych. Rzeczywistą częstość występowania takich bólów głowy trudno oszacować.

Wyniki badań oceniających częstość migreny w populacjach europejskiej i amerykańskiej są zbliżone. Rezultaty oceny szacunkowej przeprowadzonej w Europie są następujące:

  • różne rodzaje bólu głowy występują rocznie u 51% osób w populacji, w tym:
    • u 41% mężczyzn
    • u 58% kobiet
  • migrena występuje rocznie u 14% osób, w tym:
    • u 6,5% mężczyzn
    • 18% kobiet
  • przewlekłych bólów głowy doznaje rocznie 4% osób (tab. 1).

Ból głowy odczuwają najczęściej osoby w wieku 20-50 lat.

Przewlekłe bóle głowy

Narastającym problemem są przewlekłe bóle głowy. Częstość ich występowania w populacji europejskiej oszacowano na 2,4-4,5% (średnia z dwóch badań epidemiologicznych wyniosła 3,5%), w tym:

  • u 1,7-2,1% mężczyzn (średnio u 1,9%)
  • u 2,8-6,8% kobiet (średnio u 4,8%).

Wyniki badań przeprowadzonych w Norwegii i Hiszpanii wskazują, że bóle głowy w następstwie przyjmowania leków występują u 1% populacji. Około 7% populacji europejskiej opuszcza przynajmniej jeden dzień w roku z powodu bólów głowy. W badaniach popu...