Wstęp

Ból głowy to jeden z najczęstszych objawów neurologicznych i chorób układu nerwowego. Jest odosobnionym przejawem reakcji organizmu na różnorodne bodźce endo- i egzogenne.

Bóle głowy:

• łagodne, sporadyczne – występują u większości ludzi
• u około 40% osób okresowo pojawiają się silne bóle zakłócające normalne funkcjonowanie i wymagające porady lekarskiej.
  
  

W wielu krajach wzrasta świadomość, że bóle głowy są poważnym społecznym problemem zdrowotnym. W raporcie World Health Organization z 2000 r. migrenę umieszczono na 19 miejscu wśród chorób najbardziej niekorzystnie wpływających na życie człowieka (u kobiet na 9 miejscu).

Obserwuje się jednak skłonność do pomniejszania negatywnego oddziaływania bólów głowy na życie społeczne. Wynika to z następujących przekonań:

• bólów głowy doznaje większość ludzi
• są one odczuciem subiektywnym, niewidocznym dla innych
• nie przyczyniają się do skrócenia życia chorego.
  
  

W większości badań udowodniono niekorzystny wpływ bólów głowy na jakość życia i zmniejszenie zdolności do wykonywania pracy zawodowej. Dolegliwości te są przyczyną 15% nieobecności w pracy w ciągu roku. Jakość życia chorych na migrenę jest porównywalna z jakością życia chorych na astmę lub cukrzycę. Migrena przyczynia się do:

• obniżenia wartości wskaźnika oceniającego funkcjonowanie społeczne
• częstszej nieobecności w pracy
• unikania życia towarzyskiego.

Epidemiologia

Ból głowy odczuwa w ciągu życia około 90% ludzi. Najczęściej jest on izolowany, o łagodnym przebiegu, nie wymaga leczenia lub ustępuje po zażyciu typowych leków przeciwbólowych. Rzeczywistą częstość występowania takich bólów głowy trudno oszacować.

Wyniki badań oceniających częstość migreny w populacjach europejskiej i amerykańskiej są zbliżone. Rezultaty oceny szacunkowej przeprowadzonej w Europie są następujące:

• różne rodzaje bólu głowy występują rocznie u 51% osób w populacji, w tym:
  • u 41% mężczyzn
  • u 58% kobiet
• migrena występuje rocznie u 14% osób, w tym:
  • u 6,5% mężczyzn
  • 18% kobiet
• przewlekłych bólów głowy doznaje rocznie 4% osób (tab. 1).
  
  

Ból głowy odczuwają najczęściej osoby w wieku 20-50 lat.

Przewlekłe bóle głowy

Narastającym problemem są przewlekłe bóle głowy. Częstość ich występowania w populacji europejskiej oszacowano na 2,4-4,5% (średnia z dwóch badań epidemiologicznych wyniosła 3,5%), w tym:

• u 1,7-2,1% mężczyzn (średnio u 1,9%)
• u 2,8-6,8% kobiet (średnio u 4,8%).
  
  

Wyniki badań przeprowadzonych w Norwegii i Hiszpanii wskazują, że bóle głowy w następstwie przyjmowania leków występują u 1% populacji. Około 7% populacji europejskiej opuszcza przynajmniej jeden dzień w roku z powodu bólów głowy. W badaniach popu...