Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Neurologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Interpretacja i znaczenie badań laboratoryjnych w diagnostyce i monitorowaniu chorób układu nerwowego

Sławomir Michalak

Wstęp

Do niedawna badania laboratoryjne rzadko stanowiły podstawę diagnostyki chorób układu nerwowego, jednakże identyfikacja autoimmunologicznych patomechanizmów części encefalopatii, neuropatii czy miopatii oraz molekularnego podłoża niektórych zaburzeń ruchowych (np. kanałopatie), a także opracowanie metod wykrywania markerów biologicznych spowodowały częstsze wykorzystywanie analiz biochemicznych i serologicznych w praktyce neurologicznej.

Rozwój badań neurochemicznych i neuroimmunologicznych pozwolił nie tylko na poznawanie molekularnych podstaw chorób układu nerwowego, ale również na wdrażanie nowych laboratoryjnych metod diagnostycznych.

Poniżej omówiono znaczenie i interpretację badań laboratoryjnych zlecanych chorym z patologią układu nerwowego.

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

Nakłucie lędźwiowe

Pozyskanie płynu mózgowo-rdzeniowego w celu przeprowadzenia badań laboratoryjnych odbywa się drogą nakłucia lędźwiowego, które wykonuje się po uwzględnieniu wskazań i przeciwwskazań do jego wykonania (tab. 1).

Postępowanie w fazie przedlaboratoryjnej badania płynu mózgowo-rdzeniowego

Właściwe pobranie, transport, opracowanie i przechowywanie płynu mózgowo-rdzeniowego mają duże znaczenie dla uzyskania miarodajnych wyników jego analiz. Nakłucie lędźwiowe wykonuje się w jałowych warunkach.

Ocena makroskopowa

Bezpośrednio po pobraniu płynu mózgowo-rdzeniowego dokonuje się oceny makroskopowej (barwa, przejrzystość). Na tym etapie postępowania przedanalitycznego przeprowadza się różnicowanie przypadkowego skrwawienia płynu mózgowo-rdzeniowego od krwotoku podpajęczynówkowego. Podczas wykonywania nakłucia lędźwiowego w 1/5 przypadków dochodzi do przypadkowego wynaczynienia krwi. Wypływający wówczas płyn mózgowo-rdzeniowy stopniowo oczyszcza się z krwi i staje się coraz bardziej przejrzysty już podczas pobierania lub po wirowaniu. Jeśli krwotok podpajęczynówkowy jest przyczyną krwistego zabarwienia płynu mózgowo-rdzeniowego, to jest ono jednorodne i utrzymuje się podczas pobierania próbki, a po jej wirowaniu obserwuje się żółte podbarwienie (płyn ksantochromiczny). Obecność zhemolizowanej krwi w próbce płynu mózgowo-rdzeniowego potwierdza się w próbie piramidonowej, która jest dodatnia w przypadku krwotoku podpajęczynówkowego.

Transport

Płyn mózgowo-rdzeniowy należy przekazać do laboratorium bezpośrednio po pobraniu, a w przypadku zlecenia badania bakteriologicznego transport próbki powinien odbywać się w temperaturze 37°C.

Opracowanie i przechowywanie