Wstęp

W kanale kręgowym mogą rozwijać się różne guzy – nowotworowe i nienowotworowe. Większość pierwotnych nowotworów kanału kręgowego ma swoje odpowiedniki o lokalizacji śródczaszkowej. W tym rozdziale zwracamy uwagę na pewne różnice patogenetyczne między nowotworami leżącymi w kanale kręgowym i śródczaszkowo. Należy podkreślić, że nowotwory przerzutowe do pajęczynówki rdzenia (meningoza) zwykle zajmują także śródczaszkową część opony. Przedstawiona poniżej symptomatologia wybiórczej meningozy kanału kręgowego ma charakter wyłącznie dydaktyczny, bo zwykle współistnieje ona z meningozą śródczaszkową.

Definicja

Guzy kanału kręgowego to rozrosty nowotworowe i nienowotworowe struktur kanału, prowadzące do destrukcji kości kręgosłupa, opon, korzeni rdzeniowych i rdzenia kręgowego. Zwykle wywodzą się z jednej z tych struktur, prowadząc do zajęcia innych, przestrzeń kanału kręgowego jest bowiem relatywnie wąska i trudno o izolowane rozrosty jednej struktury anatomicznej. Wyjątek stanowią małe nowotwory trzonów kręgów, które do czasu rozpoznania i wdrożenia leczenia nie wyszły poza ich obręb.

Nacieki nowotworowe w oponach rzadko ograniczają się do ich utkania, co dotyczy także meningozy chłoniakowej, która może penetrować wzdłuż przestrzeni okołonaczyniowych do tkanki nerwowej rdzenia.

Wypukliny krążków międzykręgowych, choć także tworzą swego rodzaju masę guzową, ze względu na zupełnie odmienny patomechanizm, mimo często podobnej lub wręcz identycznej symptomatologii klinicznej, nie są rozpatrywane w aspekcie rozrostów kanału kręgowego.

Klasyfikacja guzów kanału kręgowego

Podziału guzów kanału kręgowego można dokonywać według różnych kryteriów, w zależności od odpowiedzi na następujące pytania:

• czy guzy mają charakter nowotworowy czy nienowotworowy
• czy są to nowotwory pierwotne czy przerzutowe
• jaka jest histogeneza guzów zgodnie z klasyfikacją nowotworów OUN według WHO
• jaki jest stopień złośliwości nowotworu
• jakie jest położenie guza w przekroju poprzecznym (obwodowe, śródrdzeniowe) i podłużnym kanału (wysokość względem odcinków rdzenia lub kręgów).
  
  

Wszystkie te podziały mają znaczenie kliniczne, służą obraniu optymalnej strategii terapeutycznej i ocenie rokowania. W tym rozdziale najczęściej wykorzystujemy podział na nowotwory:

• śródrdzeniowe
• zewnątrzrdzeniowe
  • podtwardówkowe
  • zewnątrztwardówkowe.
    
    

Podział ten ma uzasadnienie z punktu widzenia różnic patogenetycznych, symptomatologii klinicznej i odmienności terapeutycznych.

Epidemiologia