Wstęp

Spondylopatia lędźwiowa jest przyczyną zespołów bólowych kręgosłupa. Wiąże się z chorobą krążka międzykręgowego i struktur do niego przyległych w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa. Różnorodność objawów podmiotowych i przedmiotowych sprawia, że diagnostyka i leczenie spondylopatii lędźwiowej jest problemem interdyscyplinarnym. Jedną z objawowych form spondylopatii są bóle krzyża, będące drugim po zakażeniach dróg moczowych powodem zgłaszania się chorych do lekarza. W zespołach bólowych kręgosłupa wyróżniamy:

• lumbalgię, kiedy dolegliwości lokalizują się głównie w odcinku lędźwiowo-krzyżowym (w tej postaci nie występują bóle o charakterze korzeniowym, obserwowane w rwie kulszowej)
• rwę kulszową – bardzo silny ból, promieniujący wzdłuż nerwu kulszowego (zwykle ucisk korzenia L5 lub S1); ze względu na uciążliwość dolegliwości ból ten nazywano „postrzałem czarownicy”
• rwę udową – gdy ból okolicy lędźwiowej promieniuje do przedniej powierzchni uda, tzn. wzdłuż nerwu udowego (zajęcie korzenia L4).
  
  

Za najczęstszą przyczynę dolegliwości uważa się zwyrodnienie krążka międzykręgowego, będące powodem większości operacji na kręgosłupie. Krążek międzykręgowy, inaczej dysk, wchodzi w skład segmentu ruchowego kręgosłupa. Zbudowany jest z pierścienia włóknistego, jądra galaretowatego oraz chrząstek pokrywających sąsiadujące trzony kręgowe.

Definicje

Spondylopatia

Spondylopatia (z greckiego „spondylos″ – kręg) oznacza każdą chorobę kręgu przebiegającą z uciskiem na korzenie nerwów rdzeniowych lub rdzeń, powodującą dolegliwości bólowe i wzmożone napięcie mięśniowe w obszarze unerwianym przez uciśnięty korzeń.

Dyskopatia

Choroba krążka międzykręgowego (popularnie zwana dyskopatią) mieści się w pojęciu spondylopatii i jest wstępnym etapem choroby zwyrodnieniowej segmentu ruchowego kręgosłupa.

Epidemiologia

Przyjmuje się, że 2/3 populacji przynajmniej raz w życiu doznaje bólu kręgosłupa. Na bóle krzyża określane w 10-punktowej skali VAS (Visual Analog Scale) poniżej 4 punktów i niewymagające pomocy lekarza cierpi 10-15% osób aktywnych zawodowo. Po 45 r.ż. bóle krzyża stanowią najczęstszą przyczynę niezdolności do pracy, co stanowi duże obciążenie ekonomiczne. Nie stwierdza się tu istotnego zróżnicowania częstości zachorowania ze względu na płeć.

W 40-50% bóle lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa promieniują do kończyn dolnych. W ok. 95% przypadków przepukliny jądra miażdżystego (PJM) zmiany dotyczą poziomów L4-L5 lub L5-S1.

Patogeneza

Mixter i Barr w 1934 r. wykazali związek anatomiczno-przyczynowy pomiędzy rwą kulszową a przepukliną jądra miażdżystego i uznali usunięcie zmiany za leczenie przyczynowe. Mimo znacznego postępu w badaniach nad zespołami bólowymi kręgosłupa, mechan...