Definicja

Drżeniem samoistnym (tremor essentialis) nazywamy występowanie mimowolnych ruchów w dystalnych częściach kończyn, zazwyczaj górnych, głowy lub żuchwy, powstałych w następstwie rytmicznych skurczów mięśni agonistów i antagonistów u osoby bez innych zaburzeń neurologicznych.

Epidemiologia

Drżenie samoistne występuje ok. 10 razy częściej niż choroba Parkinsona. Pojawia się we wczesnej młodości, ale częściej w 5-6 dekadzie życia. Częstość występowania wzrasta z wiekiem. Drżenie samoistne może występować w postaci rodzinnej (drżenie samoistne dziedziczne, postać klasyczna) lub sporadycznej. Drżenie rozwijające się wcześnie w blisko 80% przypadków ma charakter rodzinny. W niektórych rodzinach choroba dziedziczona jest w sposób autosomalny dominujący, z pełną penetracją genu.

Klasyfikacja drżenia

Drżenie jako objaw neurologiczny klasyfikuje się w zależności od pozycji, postawy ciała lub czynności ruchowych. Może występować podczas:

• spoczynku (drżenie spoczynkowe)
• ruchu dowolnego (drżenie kinetyczne)
• utrzymywania kończyny w pewnym ułożeniu (drżenie postawne).
  
  

Drżenie u osób starszych określane jest jako drżenie starcze (tremor senilis). Dla jednostki chorobowej nazwanej drżeniem samoistnym charakterystyczne jest drżenie kinetyczne i posturalne, natomiast dla choroby Parkinsona – drżenie spoczynkowe.

Obraz kliniczny

Drżenie samoistne odznacza się rytmicznością, regularnością oraz stałością wychyleń w rytmie 1,5-5 Hz i jest częstotliwością większą niż w chorobie Parkinsona. W kończynach górnych przybiera postać drobnofalistego unoszenia i opadania palców, w ko...

W przypadkach typowych badanie neurologiczne nie ujawnia zmian. W zaawansowanej postaci choroby można zaobserwować wzmożenie napięcia mięśni w kończynach górnych o typie koła zębatego lub rzadziej inne drobne objawy neurologiczne.