Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Neurologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Zakażenia grzybicze ośrodkowego układu nerwowego

Aleksander Garlicki

Postacie kliniczne

Grzybice ośrodkowego układu nerwowego są najczęściej zakażeniem wtórnym, o charakterze przewlekłym. Mają postać:

  • zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
  • zapalenia mózgu lub
  • ogniskowych zmian ropnych.

Epidemiologia

Grzybice ośrodkowego układu nerwowego nie zdarzają się często. Przyczyną wzrostu częstości zakażeń w ostatnich latach jest postęp medycyny i starzenie się populacji. Zakażenia te są zjawiskiem wtórnym do pierwotnego zapalenia w innych narządach i tkankach.

Grzybice oportunistyczne

Na ogół są to zakażenia oportunistyczne, spowodowane prawidłową mikroflorą człowieka. Zwykle przyczyną zakażenia układu nerwowego jest osłabienie układu odpornościowego. Ten rodzaj zakażeń grzybiczych rzadko występuje u osób immunokompetentnych. Coraz częściej zakażenie powodują nowoczesne sposoby leczenia lub nadmierna antybiotykoterapia, zakłócające odpowiedź immunologiczną lub równowagę mikroflory saprofitycznej człowieka.

Czynniki ryzyka

Do najczęstszych czynników ryzyka należą:

  • zakażenie HIV/AIDS
  • przeszczep szpiku
  • nowotwory układu chłonnego
  • neutropenia
  • wrodzone niedobory odporności
  • leczenie immunosupresyjne
  • cukrzyca
  • żywienie pozajelitowe
  • uzależnienie od narkotyków dożylnych
  • uraz będący efektem mechanicznego uszkodzenia bariery krew-mózg, zabiegów neurochirurgicznych, przeszczepu, inwazyjnych procedur medycznych.

Grzybice egzogenne

W grzybicach egzogennych, które występują endemicznie, do zakażenia dochodzi prawie zawsze poprzez układ oddechowy. Źródłem zakażenia są najczęściej grzyby bytujące w glebie. Przykładem są pierwotne zakażenia układowe, w tym ośrodkowego układu nerwowego, wywołane przez Histoplasma capsulatum lub Coccidioides immitis. Wyraźny wzrost zachorowań na grzybice endemiczne jest notowany głównie w krajach o wysokim przyroście naturalnym.

Specyfika geograficzna

Grzybice układowe występują na całym świecie, ale w poszczególnych krajach są wywoływane przez różnorodne patogeny. W Europie są to najczęściej: grzyby z rodzaju Candida, Cryptococcus, AspergillusMucor, a sporadycznie Histoplasma capsulatumCoccidioides immitis. Natomiast Blastomyces jest czynnikiem etiologicznym grzybic układowych w południowo-wschodniej części Ameryki Północnej, Histoplasma na terenie USA i w Afryce, Coccidioides w południowo-wschodniej części kontynentu amerykańskiego oraz Penicillium marneffei w Azji Południowo-Wschodniej.

Etiologia

W zależności od postaci klinicznej

Grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Grzyby, które często wywołują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu, to: Cryptococcus neoformans, Histoplasma capsulatum, Coccidioides immitis i rzadziej Aspergillus sp., Blastomyces dermatitidis, Candida sp., Paracoccidioides brasiliensis,...