Wstęp

Przepływ mózgowy i dostateczne ciśnienie perfuzyjne zależą od ciśnienia systemowego, rzutu serca i oporu naczyniowego na obwodzie.

Zmniejszenie perfuzji mózgowej może nastąpić w drodze:

• zmniejszonego rzutu serca, do którego dochodzi przy zaburzeniach rytmu, wadach lub niewydolności serca
• zmniejszenia oporu obwodowego, rozszerzenia naczyń lub mniejszego ich wypełnienia.
  
  

Prawidłowy przepływ mózgowy zabezpieczają następujące mechanizmy:

• autoregulacja naczyń mózgowych
• metaboliczne i chemiczne mechanizmy uruchamiające grę naczyniową
• adaptacja sytuacyjna częstości rytmu serca
• regulacja objętości wewnątrznaczyniowej na drodze hormonalnej.
  
  

Zmniejszenie perfuzji mózgowej, głównie w obrębie tworu siatkowatego, powoduje zaburzenia świadomości, a nagłe przerwanie przepływu mózgowego na 6-8 s lub spadek ciśnienia tętniczego do wartości <60 mmHg, czy też zmniejszenie podaży tlenu o 20% prowadzą do całkowitej utraty świadomości.

Definicje

Omdlenie to nagła, krótkotrwała i odwracalna utrata świadomości z obniżeniem napięcia mięśniowego, spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgowej. Termin omdlenie – syncope – pochodzi z języka greckiego i znaczy przeciąć lub przerwać. Określa sytuację, w której doszło do przejściowej i ustępującej samoistnie utraty przytomności, prowadzącej zwykle do upadku.

Epidemiologia

Szacuje się, że omdlenia są przyczyną ok. 3% zgłoszeń do izby przyjęć i ok. 5% do oddziałów pomocy doraźnej. W Framingham Study stwierdzono przebycie przynajmniej 1 epizodu omdlenia u 3% mężczyzn w wieku 17-78 lat (średnia 52 lata) i 3,5% kobiet w wieku 13-87 lat (średnia 50 lat).

W badaniu tym rozpowszechnienie pojedynczego omdlenia (bez choroby neurologicznej lub sercowo-naczyniowej) wzrastało wraz z wiekiem, osiągając w grupie wiekowej 35-44 lata wartość 8/1000, a u osób powyżej 75 r.ż. 40/1000.

Inne badanie populacyjne wykazało mniejszą częstość omdleń do 18 roku życia (15%) niż u osób starszych i stopniowy jej wzrost wraz z wiekiem, z niewielką przewagą kobiet: 19% i 16% (odpowiednio u kobiet i mężczyzn) w wieku 40-60 lat i 23% u osób p...

Nawroty omdleń obserwowane są u 35% chorych, głównie w ciągu 2 lat od przebycia pierwszego epizodu.

Klasyfikacje